اژدهااوژنی زال

در میان یلان سیستان، زال برخلاف سام و رس تم، یکسره از کردارهای رزمی درنبردگاه به دور است. او در میانه آن دو جهان پهلوان، نه در نبردگاه که در پیکرهداستانی نو و دیگرسان، اژدهایی را میاوژند و فراوانی را به ایرانشهر ارزانی می دارد.در این جستار با خوانشی تازه از داستان زال در چهارچوب نقد اسطورهای و به شیوهتوصیف و بازکاوی و با هدف فرادید نهادن انگارهای دیگر درباره بن مایه اسطوره ایپیوند زال با رودابه، تنکمایگی دستان در رزم و جهان پهلوانی بررسی شده است.آنچه از این بررسی چونان انگارهای به دست آمده این است که زال در روند دگرگونیاسطوره به حماسه، کردار اژدهااوژنی ژرف ساخت یا کهن الگوی نخستینه خود را درستیز با اژدهای مادینه اوبار، به گونه پیوند با رودابه، دختر مهراب اژدهانژاد، به ارثبرده است. پهلوان با شکست مهراب اژدهانژاد که نمادینه ای از باروری را در چنبرهفرمان خود دارد، مایه رهایی رودابه و پدیدآمدن نیرویی فراوانیبخش همچون رستممیشود تا با واگذارشدن جهان پهلوانی به تهمتن، یکسره پاسدار ایران شهر در برابرتازش های افراسیاب اژدهانژاد شود. بر بنیاد انگاره ای، چنین می نماید که نشانه هایی ازاسطوره ایزد مهر در شخصیت مهراب بازتافته است.

کلیدواژه ها:

زال ، رودابه ، مهراب ، رستم ، اژدهااوژنی ، مهرایزد