تحلیل بینانشانه ای نقاشی اکفراستیک «تقدیر» از مهدی زمانی

ترجمه بیناوجهی و بینانشانه ای از بصری به کلامی، به طور سنتی، از دوره یونان، اکفراسیس نامیده شده است. با نظر به توسع انواع انتقال معنی از طریق ترجمه، اکفراسیس نیز تنوع و گستردگی یافته و امروزه انتقال معنی از بازنمود کلامی به بصری را نیز شامل می شود. پژوهش های موجود ترجمه بینانشانه ای کلامی-بصری را از منظر تفاوت ماهوی میان گسسته و پیوسته بودن دو نظام نشانه­ای و یا از منظر تفاوت در رمزگان نگریسته­اند. مساله اصلی در این پژوهش این است که تولید کننده هر کدام از متن­ها چگونه معنا را بازنمایی نموده و انتقال می­دهد. در مقاله حاضر با رویکرد نشانه شناسی اجتماعی، مبتنی بر زبانشناسی نقشگرای هلیدی و گرامر بصری کرس و لیوون (۲۰۰۶)، اکفراسیس نقاشی خط از مهدی زمانی با عنوان «تقدیر» -که برگردان یک متن شعری (هنر کلامی) است- بررسی شده است. فرضیه تحقیق این است که بازنمایی و انتقال معنا در هر کدام از متن مبدا و مقصد با تکیه به گرامر خاص هر کدام و با بهره­گیری از ظرفیت­های سطوح فرانقشی رخ می­دهد. نتایج تحقیق نشان می دهد در برگردان از متن کلامی به بصری، معنی نه به صورت تطابقی بلکه به صورت سازواره ای از گرامر کلامی به بصری ترجمه شده و فرانقش های سه گانه به صورت غیرتطابقی به یکدیگر ترجمه شده اند. ترجمه فرانقش منطقی، دامنه استعاری ترجمه را در متن مقصد افزایش داده است.

کلیدواژه ها:

ترجمه بیناوجهی ، اکفراسیس ، نقشگرایی ، متن کلامی ، متن بصری