بررسی شیوه های شفاعت گری در تاریخ بیهقی و مقایسه آن با تاریخ های قرن چهارم و پنجم هجری (تاریخ بلعمی، تاریخ یمینی، تاریخ زین الاخبار، تاریخ بخارا و تاریخ سیستان)

در دربارهای شاهان و امیران ادوار مختلف تاریخی همواره افرادی متنفذ در تصمیم گیری های مهمحکومتی، آشکار و پنهان نقش داشته اند. از جلوه های بارز نفوذ این افراد، داستان های شفاعت استکه در تاریخ ها آمده است. صاحب منصبان دربارها دوستان و دشمنانی داشتند و به سعایتبدخواهان گاهی مورد خشم و غضب سلطان واقع می شدند و شفاعت گری برای بخشش و اعمالنفوذ صاحبان قدرت در این جا رقم می خورد. این پژوهش به روش کتابخانه ای داستان هایشفاعت و شیوه های شفاعت گری را در شش کتاب ارزنده تاریخی با اساس قرار دادن «تاریخ بیهقی» ترتیب؛ تاریخ بیهقی از ابوالفضل بیهقی، «تاریخ بلعمی» از ابوعلی محمد ابن محمد بلعمی، «تاریخ یمینی» از ابوشرف ناصح بن شرف جرفادقانی، «تاریخ زین الاخبار» از ابوسعید گردیزی، «تاریخ بخارا» از ابوبکر محمد النرشخی و «تاریخ سیستان» بررسی کرده و از ساختار و شباهت ها و تفاوت های این شیوه ها سخن گفته است. تنوع شیوه های شفاعت گری در تاریخ بیهقی بیشترین بسامد و در تاریخ بخارا کمترین بسامد را دارد. از جمله شیوه های شفاعت گری این تاریخ ها؛ پنهانی و در خلوت به دلایل سیاسی یا غیر سیاسی، در قالب نصیحت، دعا و نیایش، نامه نگاریو... است. بیشتر شفاعت ها با شروطی و تعیین مدت زمان مشخص پذیرفته می شوند.

کلیدواژه ها:

شفاعت ، شفاعت گری ، تاریخ بیهقی ، داستان های شفاعت