طرحواره تصویری قدرتی در شخصیت حره ختلی براساس نظریه جانسون

یکی از شخصیت های قدرتمند مستوره در تاریخ بیهقی زنی با کیاست به نام حره ختلی، عمه سلطان مسعود است که بر سر جانشینی سلطان محمود بر خلاف جریان رایج عصر، جنب سلطان مسعود را می گیرد. از موضع قدرت سودای حکومت مسعود را دارد. همان گونه که آدمی در مواجهه با جهان و مفاهیم انتزاعی آن به مدد طرحواره های تصویری درصدد پاسخ گویی به حوادث طبیعی بر می اید در شخصیت حره ختلی نیز این مفهوم به خوبی دیده می شود. از منظر جانسون یکی از انواع طرحواره های تصویری مفهوم انتزاعی قدرت است که در اشکال طرحواره های فشار، انسداد، نیروی مقابل، تغییر مسیر و توانایی و جذب ظاهر می شود. تلاش هایی که حره ختلی برای به قدرت رسیدن مسعود انجام می دهد طرحواره قدرتی انسدادی برایامیرمحمد است و توانایی برای حره ختلی او بر آن است که از امیر محمد برای اداره امور کاری ساخته نیست. طرحواره توانایی در اقناع مسعود دیده می شود. به حکم همان قدرت عاطفی مادر و فرزندی خطر فرستادن نامه و فراخواندن مسعود به غزنین را در طرحواره جذب به نمایش می کشد و با عنایت به این نظریه می توان گفت که تمام طرح واره های تصویری قدرت در کنش های حره ختلی دیده می شود و وی در تاریخ بیهقی به عنوان زنی قدرتمند نمایان شده است.

کلیدواژه ها:

طرحواره تصویری قدرتی ، حره ختلی ، نظریه جانسون ، تاریخ بیهقی