تخصیص بهینه برای مصارف شرب و صنعت با استفاده از رویکرد سیستم پشتیبان تصمیم گیری و مدل سری های زمانی (مطالعه موردی: سد بار نیشابور)

سد مخزنی بار در ۲۳ کیلومتری شمال غرب شهر نیشابور با هدف تامین آب شرب شهر و آب مورد نیاز کارخانه فولاد نیشابور ساخته شده است. به منظور دستیابی به مقادیری قابل اعتماد برای تخصیص آب، از مدل شبیه سازی–بهینه سازی مدیریت منابع آب MODSIM (مدل سیستم پشتیبانی تصمیم گیری) به همراه مدل سازی سری زمانی رژیم جریان سطحی SARIMA با هدف پیش بینی ۱۰ سال آینده (۱۳۹۶-۱۴۰۶)، بهره گرفته شده است. مدل سازی براساس سه سناریو سری زمانی دراز مدت (۱۳۴۸ لغایت ۱۳۹۶)، کوتاه مدت (۱۰ ساله اخیر ۱۳۸۶-۱۳۹۶) و پیش بینی (۱۰ ساله آینده) انجام شده است. نتایج پژوهش نشان از توانایی مناسب شبیه سازی جریان سطحی رودخانه توسط مدل های سری زمانی می‎ نماید. مدلسازی برنامه ریزی منابع آب طرح بار نشان می دهد، بر پایه اطلاعات سری زمانی دراز مدت رواناب رودخانه بار، قابلیت اطمینان تامین آب برای کارخانه فولاد ۸۰ درصد و برای شرب نیشابور ۷۴ درصد است. این ارقام برای سری زمانی رواناب ۱۰ ساله اخیر به ترتیب برابر ۵۹ و ۵۰ درصد میباشد که نشان از تاثیر خشکسالی های اخیر و لزوم تغییر برنامه ریزی تخصیص آب حوضه است. تغییرات حجم آب مخزن در دوره ۱۰ ساله اخیر نشان می دهد، به استثنای سال های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ در بیشتر ماه های سایر سال ها، آبی جهت تنظیم در مخزن سد وجود ندارد. به همین جهت باوجود قابلیت اطمینان بالای تخصیص آب در سری زمانی دراز مدت، قابلیت اطمینان در دوره کوتاه مدت اندک است و نشان از ریسک بالای طرح در تامین نیازهای آبی دارد.

کلیدواژه ها:

تخصیص آب ، سد بار ، ARIMA ، DSS ، MODSIM