واکاوی عوامل موثر بر قاچاق چوب با رویکرد آینده پژوهی

قاچاق چوب در جنگل ها به ویژه در مناطق شمالی کشور موضوع بسیار مهمی است که با توجه به نوسانات اتفاق آن در عرصه هایجنگلی، اما همچنان قابل مشاهده است. در همین راستا تحقیق حاضر به واکاوی عوامل موثر بر قاچاق چوب با رویکرد آینده پژوهی درحوزه اداره کل منابع طبیعی شهرستان ساری، پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش را کارشناسان حوزه جنگل داری و مدیریت جنگلتشکیل داده که ۱۸ نفر از آنها به عنوان تعداد نمونه گیری به روش گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار سنجش تحقیق، پرسشنامه محققساخت و تحلیل توسط نرم افزار سناریوویزارد بود. ابتدا تعداد زیادی از پیشران های موثر بر قاچاق چوب به منظور شناسایی آینده پیشرویمدیریت جنگلها به روش دلفی در سه مرحله مورد مطالعه قرار گرفت. از بین این متغیرها، ۷ متغیر به عنوان متغیرهای کلیدی وراهبردی استخراج و ماتریس ۱۴ * ۱۴ طراحی گردید. پس از گردآوری اطلاعات، با در نظر گرفتن مقدار میانگین در هر سلول پرسشنامه،داده ها در قالب یک ماتریس وارد Excel شد. سپس در محیط نرم افزار سناریوویزارد تجزیه و تحلیل صورت گرفته و سناریوها ارائه شد. ازمیان ۲۱ وضعیت کل سناریوهای موجود، تعداد ۱۲ وضعیت وقوع بهبود در عوامل موثر ( ۵۷ درصد) و ۹ وضعیت عدم بهبود ( ۴۳ درصد)قابل مشاهده است. به بیان دیگر، ۵۷ درصد موارد وقوع بهبود در عوامل کلیدی موثر بر قاچاق چوب جنگل ها و ۴۳ درصد وضعیت هایمشاهده شده نیز بیانگر عدم بهبود در آن بوده است. نتایج به دست آمده نشان از دو سناریوی مطلوب و یک سناریوی نسبتا نامطلوب است. با توجه به نتایج مستخرج از سناریوویزاد، سناریوی یک مهم ترین و مطلوبترین سناریو است که در آن «میزان سطح درآمد و نرخ اشتغال در روستاهای مجاور جنگل» ، «میزان انجام فعالیت های چوبی و قیمت چوب جنگلی»، «مغایرت بین سیاست های حفاظت از جنگل و نیازهای اقتصادی و اجتماعی جوامع محلی» و «میزان وضوح ضوابط قانونی و میزان تناسب بین تخلفات و جرائم» به عنوان عوامل کلیدی موثر بر قاچاق چوب در آینده خواهد بود

کلیدواژه ها:

جنگل ، جنگلنشین ، چوب ، هیزم ، ذغال.