شناسایی و توزیع مکانی الگوهای احتمال بارش روزانه ایران

شناسایی ویژگی­های بارش روزانه در برنامه­ریزی منابع آب و الگوهای کشت اهمیت زیادی دارد، با برازاندن مدل­های احتمال بر بارش روزانه می توان به برخی ویژگی­های این داده­ها در قالبی خلاصه دست یافت. در این پژوهش، از داده­های بارش روزانه شبکه­بندی شده پایگاه داده بارش آفرودیت خاورمیانه به ابعاد ۲۵/۰ ۲۵/۰ درجه طول / عرض جغرافیایی استفاده شده است. داده­های بارش روزانه این پایگاه داده در محدوده ایران طی دوره ۱/۱/۱۳۳۰ تا ۲۹/۱۲/۱۳۸۵ (معادل۲۰۴۵۳ روز) خورشیدی به کمک نرم­افزار Grads استخراج گردید. برای شناسایی برازنده­ترین توزیع روزهای بارشی، از آزمون نیکویی برازش کلموگروف- اسمیرنف استفاده شد. با برنامه­ نویسی در محیط نرم­افزار Matlab توابع توزیع تیپ نرمال و گاما بر تک­تک یاخته­های با بارش بیش از ۵/۰ میلی­متر برازش داده شد. تابع نظری توزیع گامای دو فراسنجی و نمایی توانسته­اند شرایط آماری لازم آزمون نیکویی برازش در فاصله اطمینان ۹۵% را به عنوان برازنده ترین توزیع احراز نمایند. محاسبه فراسنج­های برازنده­ترین تابع توزیع فراوانی نشان می­دهد با وجود کم بودن مقدار فراسنج میانگین بارش مورد انتطار در بخش قابل توجهی از کشور میزان اعتماد به بارش روزانه کم و نوسان بارش زیاد است. فراسنج­های چولگی و کشیدگی حکایت از چوله بودن بارش و عدم تقارن در بارش دارد. از طرف دیگر، پایین بودن مقدار فراسنج شکل، نشان دهنده فاصله زیاد تابع توزیع فراوانی بارش با شرایط نرمال دارد موضوعی که توسط آماره­های آزمون آماری نیکویی برازش نیز تایید شده بود.

کلیدواژه ها:

الگوهای­ احتمال ، فراسنج­های توزیع ، پایگاه داده آفرودیت ، بارش ، ایران