شناسایی عوامل موثر بر موفقیت تشکل های آب بران: دیدگاه بهره برداران حوزه های کرخه شمالی و جنوبی استان خوزستان

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر موفقیت تشکل های آب بران از دیدگاه بهره برداران حوزه های آبیاری و زهکشی کرخه شمالی و جنوبی استان خوزستان صورت گرفته است. جامعه آماری مطالعه، بهره برداران ۵ تشکل فعال در حوزه های کرخه شمالی و جنوبی استان خوزستان با جمعیت ۱۲۱۹ نفر بوده است. به منظور تعیین نمونه آماری از جدول مورگان استفاده شد و حجم نمونه ۳۰۰ نفر محاسبه گردید. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط صاحب نظران ترویج و آموزش کشاورزی و پایایی آن در مطالعه راهنما از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برای هر یک از بخش های پرسشنامه شامل عامل مدیریتی(۸۸%)، اجتماعی-فرهنگی(۸۴%)، مشارکت(۷۸%) و حمایت و پشتیبانی از سوی دولت(۸۴%)، مورد تایید قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل عاملی، منجر به شناسایی پنج عامل موثر بر موفقیت تشکل های آب بران تحت عنوان عامل اجتماعی-فرهنگی (۴۰/۲۵۱)، عامل مهارت فنی (۵/۴۲۰)، عامل مدیریتی (۴/۲۵۴)، عامل آگاهی (۳/۴۱۱) و عامل حمایت و پشتیبانی از سوی دولت (۳/۳۲۵) شد. این پنج عامل در مجموع ۵۶/۶۶۱ درصد کل واریانس متغیر وابسته را تبیین کرده اند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل همبستگی نشان داد بین سن بهره برداران و موقعیت اراضی آبی با عامل های موفقیت تشکل آب بران از جمله، مدیریتی، اجتماعی-فرهنگی، مشارکت، حمایت و پشتیبانی از سوی دولت و مهارت فنی بهره برداران رابطه منفی و معنی داری در سطح یک درصد وجود داشت؛ این در حالی است که بین متغیرهایی چون میزان تحصیلات، میزان مساحت اراضی آبی، سابقه عضویت در تشکل ها، نوع مالکیت اراضی و میزان استفاده از کانال های ارتباطی با عامل های مذکور در موفقیت تشکل های آب بران، رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد.

کلیدواژه ها:

مدیریت مشارکتی آب ، تشکل های آب بران ، انتقال مدیریت آبیاری ، کرخه ، حوزه های آبیاری و زهکشی ، عوامل موفقیت