سنجش تمایل کشاورزان دشت جیرفت نسبت به کشت محصولات متناسب با منابع آبی: کاربرد تئوری رفتار برنامه ریزی شده و مدل اعتقاد سلامت

علی رغم تاثیر تغییر اقلیم و بحران آب در تغییر دامنه جغرافیایی و عملکرد محصولات کشاورزی مطالعات اندکی در مورد عوامل تعیین کننده نیت کشاورزان برای تغییر الگوی کشت خود به کاشت محصولات بر اساس منابع آبی انجام شده است. بر این اساس، این مطالعه برای ارزیابی تمایل کشاورزان جیرفتی برای پیروی از این راهکار موثر در زمینه کاهش تولید محصولات زراعی با نیاز آب زیاد انجام شده است. حجم نمونه مورد نیاز بر اساس جدول کرجسی و مورگان ۳۹۳ نفر برآورد شد (جامعه آماری ۲۳۷۱۳ نفر) که از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای از بین کشاورزان شاغل این دشت، در سال ۱۳۹۹ انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده های تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. نیت کشاورزان در زمینه کشت محصولات بر اساس منابع آبی با استفاده از دو مدل رفتاری، تئوری رفتار برنامه ریزی شده و مدل اعتقاد سلامت و از طریق مدل سازی معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تئوری رفتار برنامه ریزی شده با دو سازه نگرش و هنجار ذهنی ۴۱/۷ درصد از واریانس نیت کشاورزان را تبیین می نماید و همچنین ۶۷/۳ درصد از نیت کشاورزان در خصوص انتخاب محصول بر اساس منابع آبی توسط مدل اعتقاد سلامت شامل سازه های تشویق به عمل، شدت درک شده، مزایای درک شده، حساسیت درک شده و خودکارآمدی توضیح داده شده است. با وجود اینکه هر دو نظریه به طور بالقوه توانایی بالایی در پیش بینی نیت کشاورزان داشتند، اما مدل اعتقاد سلامت در این مطالعه عملکرد بهتری نسبت به تئوری رفتار برنامه ریزی شده داشت.

کلیدواژه ها:

بحران آب ، تغییر الگوی کشت ، دشت جیرفت ، مدل اعتقاد سلامت ، نیت رفتاری