تاثیر محلول پاشی هورمون سیتوکینین بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام گندم

گندم یکی از مهم­ترین گیاهان زراعی دنیا است. به­کارگیری راه­کارهایی که سبب بهبود عملکرد گندم شود، بسیار ضروری است. به­منظور بررسی اثرات محلول­پاشی سیتوکینین بر خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام گندم، آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی ۱۳۹۵ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل محلول­پاشی بنزیل­آمینوپورین در دو سطح (صفر (شاهد) و ۵۰ میکرومولار) و شش رقم گندم (آزادی، کرج ۳، روشن، فلات، سرداری و یاواروس) بودند. محلول­پاشی هورمون در مرحله ی ۵۰ درصد ظهور خوشه­ها (کد ۵۵ مرحله رشدی زادوکس) سه مرتبه به فاصله هر هفت روز یک ­بار انجام گردید. سرعت فتوسنتز، دوام شاخص سطح برگ، وزن هزار دانه، عملکرد زیست­توده و عملکرد دانه با کاربرد سیتوکینین افزایش معنی­داری داشت. طول دوره پر شدن همه ارقام به­جز رقم فلات با کاربرد سیتوکینین افزایش یافت. هم­چنین، کاربرد سیتوکینین سرعت پر شدن دانه همه ارقام را کاهش ولی رقم روشن را به­میزان ۱۷/۳درصد افزایش داد. محلول­پاشی سیتوکینین وزن خشک نهایی دانه ارقام آزادی، روشن و یاواروس را به­ترتیب به­میزان ۵/۶، ۱۴/۸و ۶/۲ درصد افزایش داد ولی بر سایر ارقام اثر معنی­داری نداشت. از بین ارقام مورد بررسی، رقم آزادی با میانگین ۱/۰۸ و رقم سرداری با ۱/۵۵ میلی­گرم در روز به­ترتیب کم­ترین و بیش­ترین سرعت پر شدن دانه را دارا بودند. کاربرد سیتوکینین طول دوره پر شدن دانه همه ارقام به­غیر از رقم روشن را افزایش داد. در شرایط بدون کاربرد سیتوکینین، رقم آزادی با ۵۷۰۰ کیلوگرم در هکتار بیشترین و رقم روشن با ۳۱۰۰ کیلوگرم در هکتار، کمترین عملکرد دانه را دارا بودند. نتایج نشان داد که واکنش ارقام گندم به کاربرد سیتوکینین یکسان نبوده و نتیجه به­دست آمده در ارقام مختلف گندم متفاوت می باشد.

کلیدواژه ها:

بنزیل آمینوپورین ، پر شدن دانه ، دوام سطح برگ ، فتوسنتز ، Triticum aestivum