مطالعه ی نقش عوامل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی عصر قاجار در ایجاد سبک طراحی «حسن خان شاهرخی»

فرش به عنوان نمودی از اندیشه ی بشری در طول تاریخ خود با فراز و نشیب هایی روبرو بوده است. دوره ی قاجار که منشاء تحولات گسترده ای محسوب می شود، تاثیرات فراوانی بر هنر این سرزمین گذاشت و مسیر تاریخ هنر ایران را به صورت گسترده ای تغییر داد. در همین راستا، مقوله ی طراحی فرش نیز، در این دوره تغییر یافت و شاهد ایجاد خاندانهایی شد که هر کدام سبک ویژه ی خود را داشتند و سهم زیادی از محبوبیت فرش کرمان در زمان قدیم، مدیون آنان است. برجسته ترین آنها، «خاندان شاهرخی»؛ و از مهم ترین افراد این خاندان نیز، «حسن خان) است که از هنرمندان دوره قاجار محسوب می شود. در این اجمال، جستارهایی از مقطعی که مصادف است با به قدرت رسیدن ناصرالدین شاه تا اواخر این دوره، مورد بررسی قرار گرفته و سعی در مرور تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران، و تاثیر آنان در شکل گیری سبک حسن خان شاهرخی بوده است. اطلاعات مورد نیاز، از روش کتابخانه ای به دست آمد و در نهایت در شکل توصیفی- تحلیلی ارائه شد. نتایج نشان داد دگرگونی های سیاسی اجتماعی و سرازیر شدن مظاهر تمدن و صنعت به ایران از جمله چاپ سنگی و عکاسی و همچنین تاثیرات فرهنگی زیادی که از اندیشه های غربی ناشی می شد، زمینه ساز بازنگری عمده ای در مباحث هنر، و البته طراحی فرش شد. البته به جهت ارتباطی که هنرهای این دوره و به خصوص هنر نگارگری و نقاشی با فرش - با هم داشتند، می توان بخشی از تغییرات طراحی فرش را ناشی تحولاتی دانست که در نقاشی ایرانی پدید آمد.

کلیدواژه ها:

حسن خان شاهرخی ، طراحی فرش کرمان ، دوره ی قاجار ، تحولات اجتماعی- اقتصادی-سیاسی و...