بازتاب احدی نفس در آینه قوا؛ نگاهی نو به ماهیت قوای نفس

انسان توسط قوا افعال خود را انجام می دهد. در واقع، قوا زمینه ساز انجام افعال وی هستند. این دارایی ها در جنبه هایی با نباتات و حیوانات، مشترک و در جنبه های دیگر متفاوت هستند. پس انسان افعالی از خود بروز می دهد که نباتات و حیوانات نیز توانایی تحقق آن افعال را دارند؛ همچنین فعالیت هایی دارد که مختص خود اوست و نبات و حیوان قدرت بر انجام آن را ندارد.حکما توانایی های ذاتی انسان را تحت عنوان «قوای انسان» تبیین نموده اند. اما این بیان دارای اشکالات «همپوشانی قوا»، «رویکرد کثرت گرایی» و «عدم جامعیت» می باشد. نوشتار حاضر پس از تقریر دستگاه رایج و رفع اشکالات مذکور، بر اساس مبانی ملاصدرا به بازسازی دستگاه قوای ذاتی انسان پرداخته است تا بتوان به شناخت توانایی های او دست یافت. نتیجه اینکه انسان از بدو خلقتش دارای هشت توانایی ذاتی است که با اشتداد وجودی نفس، قدرت این قوا افزایش می یابد. این توانمندی ها عبارتند از: توانایی (۱)جذب (۲)دفع (۳)رشد و توسعه (۴)فهم و درک (۵)تجزیه و ترکیب (۶)نگهداری و کنترل (۷)انشاء و انتزاع (۸) حکم کردن و تصمیم گرفتن.

کلیدواژه ها:

فعل ، قوای نفس ، تفاوت های فردی ، بساطت وجود ، حرکت جوهری