مروری بر افزودنی های مورداستفاده در حفاظت خاک وآب در ایران
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: پژوهش های حفاظت آب و خاک، دوره: 29، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JWSC-29-1_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 231
نویسندگان
دانشگاه تربیت مدرس
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
چکیده
سابقه و هدف: تخریب سرزمین به شکل فرسایش خاک یکی از مشکلات محیطی در جهان و ایران است. فرسایش خاک یکی از فرآیندهای اصلی است که منجر به تخریب سرزمین می شود. امروزه مواد افزودنی و اصلاح گرهای متنوعی باهدف حفظ خاک وآب در کشور مورداستفاده قرارگرفته است. لذا آگاهی از انواع افزودنی های خاک و عملکرد آن ها در حفاظت منابع خاک وآب و مدیریت جامع حوزه های آبخیز ضروری است. بر همین اساس پژوهش حاضر باهدف ارائه اطلاعات جامع از پیشینه و جدیدترین مطالعات انجام شده در خصوص استفاده از افزودنی های آلی، غیرآلی و زیستی خاک و ارزیابی اثرات مختلف و تعیین عملکرد و کاربرد آن ها در حفاظت خاک وآب انجام شده است.مواد و روش ها: بررسی کاربرد افزودنی ها در حفاظت خاک وآب در شرایط مختلف بر مولفه های مختلف فرسایش و حفاظت خاک توسط پژوهش گران مختلف در کشور با استفاده از بازنگری و مرور کلیه مطالعات و پژوهش های مستند شده در پایگاه های اطلاعاتی و مستخرج از مقالات مجله ای، همایشها، گزارش های اجرایی و پژوهشی و رساله ها و پایان نامه های مرتبط انجام شده است. سپس بازخوانی، تحلیل و جمع بندیهای لازم ۷۵ مستند برای ارزیابی کاربرد افزودنی های مختلف در جنبه های مختلف با لحاظ نوع افزودنی، دامنه استفاده، محیط آزمایش، متغیر مطالعاتی و گستره کاربرد به صورت تاریخی صورت گرفته است. سپس جمع بندی نهایی کیفی از نتایج صورت گرفت.یافته ها: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، استفاده از تثبیت کننده ها و افزودنی های خاک از قبیل مواد آلی، غیرآلی و زیستی به منظور افزایش حد آستانه فرسایش پذیری و کاهش فرسایش آبی خاک به خوبی مورداستفاده قرارگرفته است. یافته های حاصل از پژوهش های صورت گرفته نشان داد که عملکرد افزودنی ها ازنظر نوع، نحوه کاربرد، مقیاس مورداستفاده و نوع خاک متفاوت بوده اند. هم چنین یافته های به دست آمده در خصوص کاربرد افزودنی ها دلالت بر استفاده و عملکرد موثر انواع افزودنی ها در حفاظت خاک وآب داشته است. بااین حال محدودیت های اقتصادی، محیط زیستی، بهداشتی، اجرایی، عملکردی و فنی، به عنوان چالش های اساسی در کاربرد هر یک از افزودنی های مرسوم معرفی شده اند. با توجه به محدودیت های برشمرده برای به کارگیری تثبیت کننده ها، استفاده از جایگزینهای زیستی و دوستدار محیط زیست برای افزایش اثربخشی زمینهسازی شرایط ایجاد تعادل و پایداری محیط زیست خاک مورد تاکید قرارگرفته است.نتیجه گیری: با توجه به استفاده گسترده از انواع افزودنی ها، امکان سنجی کاربرد افزودنی های دوستدار محیط زیست و با تاکید بر مدیریت پسماندهای صنایع مادر از طریق انجام مطالعات و پژوهش های تکمیلی در ضرورت تدبیر مناسب و متناسب و طبعا سازگار با محیط زیست در طولانی مدت را ایجاب می کند. باوجوداین، انجام پژوهش های تکمیلی در زمینه کاربرد افزودنی های مختلف حاصل از استفاده مستقیم و یا تغییرشکل یافته پسماندهای صنایع مهم با رعایت جنبه های مختلف محیط زیستی، اقتصادی، بوم شناختی و حتی زیبایی شناختی و در مقیاس های مختلف برای جمع بندی لازم و هم چنین تدوین دستورالعمل های اجرایی مناسب، ضروری است.کلیدواژه ها
اصلاح گرهای خاک, تثبیت کننده های خاک, فرسایش خاک, حفاظت خاک, خاک پوش هااطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.