شناسایی و اولویت بندی مضمون های سنجش کلاسی عادلانه با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسه مراتبی فازی

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی و وزن­دهی مضمون­ها و زیرمضمون­های سنجش کلاسی عادلانه انجام شد. روش پژوهش: برای دستیابی به این هدف، ابتدا یک مطالعه کیفی به روش پدیدارشناسی تفسیری انجام شد. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. با استفاده از نمونه گیری ملاکی، پس از انجام ۲۹ مصاحبه انفرادی، یک مصاحبه گروهی و یک گروه کانونی با دانشجویانی که حداقل دو ترم تجربه مورد سنجش عملکرد واقع شدن در دانشگاه تهران داشتند، اشباع موضوعی استقرایی به­دست آمد. برای وزن­دهی به این مضمون­ها از روش فرآیند تحلیل سلسله­مراتبی فازی استفاده شد. داده های این مرحله با استفاده از پرسشنامه مقایسه زوجی که شامل ۵۳ مقایسه بود از یک نمونه نه نفری از متخصصان حوزه سنجش جمع­آوری شد. یافته ها: تحلیل ادراک دانشجویان با استفاده از روش ریکور و در سه مرحله ساده خوانی، تحلیل ساختاری و درک جامع انجام شد. استخراج واحدهای معنایی به شناسایی ۲۰ زیرمضمون منجر شد که در ۵ مضمون اصلی «عدالت آموزشی»، «عدالت رویه­ای»، «ماهیت سنجش»، «عدالت تعاملی» و «عدالت در آزمون کتبی» دسته بندی شد. نتایج حاصل از تحلیل سلسه مراتبی فازی نشان داد که در بین ۵ مضمون اصلی، «عدالت آموزشی» با وزن ۳۱۸/۰ در جایگاه اول قرار داشت و بعد از آن به­ترتیب مضمون­های «عدالت رویه­ای»، «ماهیت سنجش»، «عدالت تعاملی» و «عدالت در آزمون کتبی» قرار داشتند. وزن­های نهایی زیرمضمون­ها از ضرب وزن مضمون­های اصلی در وزن نسبی زیرمضمون­ها به­دست­آمد؛ بر­ این­ اساس زیرمضمون «کیفیت تدریس» با وزن ۲۲/۰ در جایگاه اول و زیرمضمون­های «عدالت اطلاعاتی» و «حرفه­ای­گری در تدریس»  به ترتیب با وزن­های ۱۱/۰ و ۰۹/۰ در جایگاه­های بعدی قرار گرفتند. نتیجه گیری: ادراک دانشجویان از عدالت در سنجش، ترکیبی از مفاهیم نظریه­های اندازه­گیری و عدالت سازمانی است و وزن بالای مضمون «عدالت آموزشی» در بین مضمون­ها و زیر­مضمون کیفیت تدریس این مضمون در بین تمام زیرمضمون­های به­دست آمده نشان داد که نقض عدالت آموزشی در بعد کیفیت تدریس به درک ناعادلانه سنجش منجر خواهد شد و در مقابل اگر افراد احساس کنند تدریس استاد از کیفیت مطلوبی برخوردار است و رویه های مورداستفاده برای تخصیص نتایج عادلانه است حتی اگر برای آن ها مطلوب نباشد، نتایج را می پذیرند و آن را عادلانه تر درک می­کنند.

کلیدواژه ها:

انصاف ، پدیدارشناسی ، سنجش کلاسی ، عدالت ، عدالت ادارک شده