امکان سنجی حقوقی شفافیت آرای نمایندگان

عناصر و کنشگران اصلی نظام حکمرانی کشور کارکردها و نقشهای متعدد و کاملی دارند که در صورت شفاف نبودن عملکرد آنان، جلب مشارکت عمومی و ظهور حاکمیت مردم تضعیف میشود. مجلس نیز به عنوان مهم ترین نهاد مردمسالار و عنصر تجلی اراده عمومی که به قانونگذاری و نظارت در کشور میپردازد، از این امر مستثنا نیست و باید بیش از پیش خود را در معرض عموم قرار دهد و در راستای تحقق شفافیت پارلمانی اقدام کند. یکی از مهم ترین ابعاد شفافیت پارلمانی، شفافیت آرای نمایندگان مجلس است که در جمهوری اسلامی ایران در چند سال اخیر محل چالش حقوقدانان بوده و طرحها و لوایحی نیز در همین خصوص توسط مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شدهاند؛ اما هیچکدام به سرانجام نرسیدهاند. فارغ از دلایل عدم تصویب طرحها و لوایح مزبور، پرسش اصلی پژوهش آن است که در نظام حقوقی ایران امکان شفافیت آرای نمایندگان وجود دارد یا خیر؟ در همین زمینه و مبتنی بر بررسیهای صورتگرفته، این نوشتار با بهرهگیری از روش توصیفی- تحلیلی به این برایند میرسد که مستفاد از اصول قانون اساسی، سیاستهای کلی نظام و رویکرد مفسر قانون اساسی و برداشت قانونگذار عادی، امکان «شفافیت آرای نمایندگان» منطبق بر موازین حقوقی است. البته واضح است که این اصل مطلق نیست و مقید به استثنائاتی از جمله رعایت منافع عمومی و مصالح ملی است.

کلیدواژه ها:

آیین نامه داخلی مجلس ، اصل ۶۹ قانون اساسی ، شفافیت ، شفافیت آرای نمایندگان ، مجلس شورای اسلامی