بازتاب کهن الگوی روانشناسی در یکی از داستان های هوشنگ گلشیری

کهن الگو یا آرکی تایپ، افکار غریزی و مادر زادی و تمایل به رفتارهایی است که انسانها طبق الگوهای از پیش تعیین شده، انجام میدهند یا به تعبیریتصاویری هستند که به ناخودآگاه بشر راه یافته اند. این افکار و تمایلات در مذاهب، اسطوره ها و نوشته های ادبی خودنمایی می کنند. با بررسی مفاهیمروانشناسی در آثار ادبی، این مفاهیم به گونه ای عینی تر، برای خواننده آشکار می شود.در این پژوهش بازتاب کهن الگوهای روانشناسی در داستان «دخمه ای برای سمور آبی» اثر هوشنگ گلشیری، بر مبنای کهن الگوهایی که یونگ بعد از فروید وارد حوزه روانشناسی کرد؛ با روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار می گیرد. کهن الگوهایی که یونگ به آنها پرداخته در چهار دسته : شخصیت ها (زن کهن الگویی، پیر خردمند، قهرمان)؛ موقعیت (سفر، جستجو، عشق ناتمام، حرکت از ندانستنی به دانایی و از معصومیت به تجربه)؛نمادهای کهن الگویی (آب، آتش، صحرا، رنگ ها و اعداد)؛ کهن الگوهای فردیت یابی (خویشتن ،سایه، پرسونا، آنیما و آنیموس) می گنجد. یافته هایپژوهش نشان میدهد، داستان سمور آبی حاوی کهن الگوست؛ و در کل بر پایه نظریات یونگ، قابل تحلیل است همچنین کهن الگوهای مهم این داستان،خود، آنیما، آنیموس،پرسونا، سایه و ... میباشد که از میان اینها کهن الگوی خویشتن، پرسونا و سایه مورد توجه نویسنده داستان بوده است.

کلیدواژه ها:

کهن الگو ، روانشناسی ، نقد ادبی ، گلشیری