سیلاب های کاتاستروفیک و تحولات متعاقب آن از منظر ژئومورفولوژیکی (مطالعه موردی:سیلاب فروردین ۹۶ رودخانه گادر)

سیلاب های کاتاستروف در صدر عوامل دگرگون کننده رودخانه ها قرار گرفته و واکنش های ژئومورفولوژیکی قابل توجهی را سبب می گردند.در مراحل پیشرفته سیلاب های مذکور نهشته ها و اشکال رسوبی در بستر و حاشیه رودها، تغییرات عدیده در کانال، فرسایش ساحلی کانال و رسوبات حمل شده قاب توجه را نمایان می سازند. رودخانه گادر در فروردین ۱۳۹۶ موجب سیلابی از نوع مذکور شده و تحولات ژئومورفولوژیکی مهمی را پشت سر گذاشت. هدف این پژوهش بررسی و مروز آثار ژئومورفولوژیکی سیلاب مذکور در حوضه آبریز رودخانه گادر است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش آن عمدتا توصیفی تحلیلی است. داده ها مشتمل برداده های آماری، داده های تصویری (شامل نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی منطقه، عکس های هوایی، تصاویر Google Earth ) و داده های میدانی (شامل مشاهده مستقیم تغییرات مورفولوژی رودخانه ها، سواحل و اشکال رسوبی ایجاد شده بر اثر سیلاب در هرکدام از بازه ها، مسیرها و مناطقی که اثرات سیلاب در آنها قابل مشاهده بوده) هستند . جهت تحلیل داده ها از نرم افزار Arc GIS و مدل آشفتگی ژئومورفیک استفاده شد. تصاویر هوایی با کیفیت و وضوح قابل توجه قبل و بعد از سیلاب برای تحلیل بستر اصلی رودخانه گادر به منظور مشخص کردن میزان آشفتگی های ژئومورفیکی با شدت های متفاوت اعم از آشفتگی زیاد، آشفتگی متوسط تا گروهبدون آشفتگی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد همانند اکثر رودخانه های منطقه آشفتگی شدید در نزدیکی بستر اصلی رودخانه رخ داده و با فاصله از بستر اصلی رودخانه و رسیدن به دوره بازگشت سیلاب ها کاهش یافته است. آشفتگی های محسوس تر در منطبق بر نزدیکی شاخه های اصلی رودخانه می باشند. تعیین حریم سیل گیر به عنوان یکی از اساسی ترین اقدامات کنترل کننده زمینه را برای عملکرد بهتر کناره های رودخانه فراهم و رودخانه را به سیلاب های آتی مقاوم تر خواهد ساخت.

کلیدواژه ها:

رودخانه گادر ، سیلاب کاتاستروفیک ، مدل آشفتگی ژئومورفیک