هویت و مسکن؛ بررسی ساز و کار تعامل هویت ساکنین و محیط مسکونی

نظریه های علوم رفتاری، در تشریح شیوه تعامل محیط های مسکونی با ساکنان، بر نقش هویت بسیار تاکید دارند. از سوی دیگر بسیاری از پژوهشگران نیز هویت را به عنوان هدف اصلی سکونت معرفی می کنند. هویت در محیط های مسکونی به دو گونه فردی و اجتماعی پدید می آید و مسکن در این میان نقش اصلی را ایفا می کند. واحد مسکونی تحت تاثیر هویت فردی، در عین هماهنگی با محیط، می تواند ویژگی های فردی داشته باشد. این در تمایز تلاشی است در جهت پدید آوردن شرایطی برای به نمایش گذاردن جایگاه خانواده، که به عنوان نماد آنها جلوه گری می کند؛ هویت اجتماعی نیز معرف و نمادی از شرایط اجتماعی ساکنان در محیط مسکونی است. به این ترتیب هویت، عاملی است که، ویژگی هایی از انسان را در ارتباط با محیط فیزیکی خانه او، یا با محیط اجتماعی اش در ارتباط قرار می دهد.از این رو در دو بعد هویت فردی (Individual Identity) و هویت اجتماعی (Social Identity) مطرح می گردد، هویت فردی را "خود مادی" (Material me) نیز می گویند که "هویت مکانی" (Place Identity) را نیز در بر می گیرد. همچنین هویت اجتماعی، نیز خود اجتماعی(Social me) گفته می شود که در شکل گیری گروه های اجتماعی موثر است. محیط مسکونی به عنوان نمادی از ساکنان(خود) در فرایند کنش متقابل، ویژگی هایی از ساکنان را تفسیر و بیان می کند. انگیزش ها در این فرایند نیازهای سلسله مراتبی مازلو می باشتد. بنابراین هویت ساکنان در محیط های مسکونی از طریق دو معیار مورد بررسی قرار می گیرد، یکی "قابلیت های محیط" که تعاملات بالقوه موجود در محیط را از طریق وجوه کیفی و ابعاد کارآمدی فضا پدید می آورد، دومی تعاملات ساکنان نسبت به محیط است که از طریق هویت مکانی احساس مالکیت آنها را نسبت به محیط شان به وجود می آورد. هویت اجتماعی نیز بر اساس همکاری اجتماعی به وجود می آید و در ارتباط با احساس زندگی در محیطی، که تعلق به همه افراد ذینفع در آن دارد، می باشد یعنی "احساس ما"، بودن با دیگران باید وجود داشته باشد

کلیدواژه ها:

residential environment ، identity ، extended self ، social communication ، محیط مسکونی ، هویت ، خود گسترده ، تعاملات اجتماعی