راهکارهای بینشی درمان تفاخر در تربیت قرآنی با تاکید بر آرای تفسیری علامه طباطبائی

از جمله اموری که روابط اجتماعی سالم را تهدید می کند، حاکمیت فرهنگ تفاخر بر این روابط است. رفتارهای فخرفروشانه که در هر عصر و فرهنگی با جلوه های متفاوتی ظاهر می شوند، در جوامع امروزین با رشد مادی گرایی، تنوع و تکثر بی سابقه ای یافته اند. نظر به آن که جامعه عصر نزول نیز مبتلا به این رذیله اخلاقی _ اجتماعی بوده و در پرتوی معارف قرآن توانسته مدار روابط اجتماعی را از خودبرتربینی، تفوق طلبی و فخرفروشی به تواضع، فروتنی و مساوات تغییر دهد، پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی _ تحلیلی به بررسی راهکارهای درمان تفاخر از منظر قرآن کریم پرداخته است و با توجه به آن که خاستگاه تمام کنش های رفتاری انسان، بینش ها و نگرش های او می باشد، راهکارهای مزبور را در حوزه بینش بررسی کرده است. همچنین به جهت جایگاه علمی و رویکرد تربیتی _ اجتماعی تفسیر المیزان، آرای علامه طباطبائی را در مطالعه محور قرار داده است. براساس یافته های پژوهش قرآن نگرش انسان را در سه محور؛ نسبت به خدا، نسبت به خود و نسبت به خلقت اصلاح نموده است. قرآن با معرفی خداوند به عنوان منشا حقیقی قدرت، مکنت و عزت، انسان را از اتکا و مباهات به امکاناتش منصرف می کند. همچنین با تنبه انسان نسبت به کرامت ها و ضعف هایش از یک طرف او را از دلبستگی به امور مادی رهانیده و از طرف دیگر از تکبرورزی محفوظ می دارد. در جهان بینی قرآن ارزش حقیقی نه برخورداری مادی بلکه ایمان و عمل صالح دانسته شده و زندگی دنیا تنها یک بازی با نقش ها و امکانات موقت است. بهره مندی های دنیا از منظر قرآن تنها مایه امتحان الهی هستند؛ لذا از ارزش ذاتی برخوردار نیستند.

کلیدواژه ها:

تفاخر ، فخرفروشی ، راهکاربینشی ، قرآن ، علامه طباطبائی