عقلانیت در تاویل قرآنی
سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 127
فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_QUIHCS-2-2_005
تاریخ نمایه سازی: 16 تیر 1401
چکیده مقاله:
هرچند در تعریف واژه تاویل اشاره ای به عقل نشده است حضور التزامی عقل را در تحلیل هسته معنایی آن می توان یافت. معانی تاویل(تفسیر، رجوع، آغاز و ابتدا، پایان و عاقبت، مصیر و مرجع، جمع، اصلاح، سیاست، تغییریافتن، تدبیر و تقدیر) از جهات مختلف قابل تحلیل اند؛ ازجمله این که تغییر، تحول، صیرورت، بازگشت، و نیز پیوند با ابتدا و انتها، و... ناظر به نوعی حرکت جهت دار و غایت مندند. اساسا، تصور حرکت بدون مقصد و غایت ممکن نیست، هم چنان که سخن از غایات بدون حرکت بی معناست. تمرکز بر این نکته آدمی را به وجود نوعی آگاهی، فکر، و اندیشه در نهاد واژه تاویل که در اصل و در بنیان اولیه آن نیز است، ره نمون می سازد. درواقع، عقلانیت معنای لازم تاویل است و بدون آن تاویل میسر و بلکه محقق نخواهد شد. ازاین رو، در آیه ۷ سوره آل عمران معیار و عیار انسانی تاویل، افزون بر انتساب به الله(جامع جمیع اسماء وصفات)، رسوخ در علم است.صرف نظر از اختلافات مطرح در این زمینه، تمرکز و بلکه تاکید بر علم(اعم از علم الهی یا علم بشری با قید رسوخ) اشارتی دارد به پیوند تاویل با علم و آگاهی و پیداست علم بدون عقلانیت قابل تصور نیست. بااین حال، این بعد از تاویل مغفول واقع شده و بلکه ازسوی مخالفان موردانکار قرار گرفته و اساسا تاویل در حد مقوله ای فرقه ای فروکاسته شده است. حال آن که پیوند یا به تعبیر دقیق تر نسبت تاویل و عقلانیت امری جدی و اساسی و البته نیازمند بیان است. این نوشتار با روش تحلیلی درپی تبیین این عنصر مقوم تاویل، با اشاره ای گذرا بر ضرورت و چرایی، از خلال ضوابط، اصول و شرایط مطرح شده، مقصود خود را جسته و به این نتیجه رسیده است که عقلانیت عنصر مقوم تاویل است و تاویل بدون آن قطعا تاویل نخواهد بود و شاید سخنی باشد مبتنی بر هوی و تفسیر به رای.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مریم قبادی
استادیار پژوهشکده مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :