نسبت بین اعجاز قرآن و جامعیت آن از منظر علامه طباطبایی (ره)

با عنایت به برخورداری قرآن از پاره ای صفات، از جمله جامعیت، ابتنای بر اصل توحید، انسجام و عدم اختلاف معانی، هدایت، نور، بینه، مبرهن بودن و ...، باید اذعان نمود که سنخ اعجاز قرآن و شریعت محمدی(ص)، به کلی از سنخ اعجاز سایر شرایع ممتاز است؛ زیرا شرایع، معجزه ای محسوس، از سنخ ماده و محدود به زمان و مکان ارائه کردند و حال آن که اعجاز قرآن از سنخ دانش، فرا حسی، فائق بر گستره زمان و مکان و مسیطر بر تارک هستی است. نوشتار حاضر با رویکردی توصیفی، تحلیلی مبتنی بر دیدگاه طباطبایی(ره)، صاحب «المیزان فی تفسیرالقرآن»، به سه تبیین سترگ در باب استنتاج جامعیت قرآن از کلیت اعجازمند آن دست یافته است. طباطبایی بر این باور است که در دو تبیین نخست، عمومیت تحدی و اعجاز قرآن، و نیز جامعیت برگرفته از آن، ناظر بر گستره معارف مرتبط به هدایت انسان است، در حالی که در تبیین سوم، عمومیت و جامعیت مذکور، ناظر بر گستره اغراض الاهی می باشد. نکته درخور تامل آن که در میان مفسران متقدم و معاصر،این تنها طباطبایی است که با ژرف نگری منحصر به فرد، به ابعاد نسبت موجود بین اعجاز قرآن و جامعیت آن عطف توجه نموده است.

کلیدواژه ها:

اعجاز ، جامعیت ، قرآن ، تحدی ، اغراض الاهی ، طباطبایی