بررسی تاثیر نوع خاک ورزی بر رطوبت و نفوذ پذیری خاک و عملکرد گلرنگ

شخم های مختلف از نقطه نظر انواع ادوات و عمق عمل، تاثیرات سازنده و یا مخرب متفاوتی بر روی ساختمان خاک گذاشته و از طریق تاثیر بر ویژگی خاکدانه های خاک سطحی می تواند نفوذ آب به خاک به ویژه سرعت نفوذ و شیب معادله ی نفوذ را تحت تاثیر قرار دهند. شخم مناسب باعث ایجاد خاک دانه می شود و شخم نامناسب موجب تخریب آن می گردد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر نوع شخم و عمق آن بر نفوذ آب به خاک، مقاومت فروروی خاک، آب قابل استفاده ی گیاه و عملکرد محصول گلرنگ در دشت تبریز و در خاکی با بافت لوم رسی انجام گردیده است. این پژوهش با چهار تیمار: A۱ (شخم با گاو آهن قلمی به عمق ۲۰–۰ سانتی متر)، A۲ (شخم با گاوآهن برگردان دار به عمق ۲۰-۰ سانتی متر)، A۳ (شخم با گاوآهن برگردان دار به عمق ۳۰-۰ سانتی متر) و A۴ (بدون عملیات شخم) در سه تکرار و در قالب طح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. نتایج نشان داد که اختلاف بین تیمارهای خاک ورزی از نظر سرعت نفوذ در مقاطع مختلف زمانی شامل ۱، ۲، ۵، ۱۰، ۳۰، ۶۰، ۱۲۰ و ۱۸۰ دقیقه معنی دار بود. با توجه به شیب معادلات نفوذ، کاهش سرعت نفوذ با زمان در تیمار A۱ (۴۷/۰-) بیش تر از بقیه ی تیمارها بوده است. مقایسه ی سرعت نفوذ اولیه نشان داد که تیمار A۳ با ۸/۴۸۲ میلی متر بر ساعت، بیش ترین سرعت نفوذ اولیه را داشت ولی اختلاف دیگر تیمارها از این نظر معنی دار نبود.سرعت نفوذ در تیمار A۳ در تمامی مقاطع زمانی بیش تر از بقیه ی تیمارها بود، ولی بعد از ۶۰ دقیقه نسبت به قبل از خاک ورزی برتری معنی داری نداشت. این مطلب نشان می دهد که بعد از حدود ۵/۱ ساعت لایه پائین عمق شخم، کنترل کننده نفوذ است. در هر چهار عمق مورد اندازه گیری (۱۰-۰، ۲۰-۱۰، ۳۰-۲۰ و ۴۰-۳۰ سانتی متر) تیمارهای A۳ و A۴به ترتیب کم ترین و بیش ترین مقاومت فروروی را داشتند. اثر تیمارهای خاک ورزی بر آب قابل استفاده گیاه و عملکرد محصول از نظر آماری معنی دار نبود.

کلیدواژه ها:

آب قابل استفاده گیاه ، سرعت نفوذ ، مقاومت فروروی