کمی سازی واکنش سبز شدن گیاهچه های ارقام کلزا (Brassica napus L.) نسبت به دما در شرایط مزرعه

تعیین واکنش جوانه زنی بذر و سبز شدن گیاهان نسبت به دما و تعیین دماهای کاردینال (دماهای پایه، مطلوب و سقف) و تعداد روزهای بیولوژیک (کمترین تعداد روز برای جوانه زنی و سبزشدن در شرایط دما و رطوبت مطلوب) از اهمیت بالایی در تهیه مدل های شبیه سازی برخوردار است. تحقیق حاضر به منظور بررسی واکنش جوانه زنی و سبز شدن گیاهچه پنج رقم کلزا (زرفام، هایولا۴۰۱، هایولا۳۰۸، هایولا۵۰ و آر.جی.اس۰۰۳) نسبت به دما در ۱۲ تاریخ کاشت (۱۷ آبان، ۱۸ آذر، ۱۷ دی، ۱۹ بهمن، ۱۵ اسفند۱۳۹۲، ۱۸ فروردین، ۲۰ اردیبهشت، ۲۱ خرداد، ۱۰ تیر، ۱۸ مرداد، ۱۸ شهریور و ۱۷ مهر سال ۱۳۹۳) در شرایط اقلیمی گرگان در سال های زراعی ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ با استفاده از سه مدل؛ بتا، دوتکه ای و دندانه ای انجام شد و برای انتخاب مدل برتر از معیارهای جذر میانگین مربعات خطا (RMSE)، ضریب تبیین (R۲)، ضریب همبستگی (r) و ضرایب رگرسیون ساده خطی (a و b) بین روز تا سبز شدن مشاهده شده و روز تا سبز شدن پیش بینی شده استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل دوتکه ای نسبت به مدل های بتا و دندانه ای واکنش سرعت سبز شدن نسبت به دما را بهتر توصیف کرد. دماهای کاردینال ثبت شده با استفاده از مدل برتر برای دمای پایه، مطلوب و سقف به ترتیب ۲/۳، ۸/۲۶ و ۴۰ درجه سانتی گراد بودند. تعداد روز بیولوژیک مورد نیاز برای سبزشدن ارقام کلزا در عمق دو سانتی متر، ۵/۴ روز محاسبه شد. نتایج نشان داد که تفاوت آماری معنی داری از نظر دماهای کاردینال و تعداد روز بیولوژیک بین ارقام کلزا وجود نداشت. بر اساس نتایج بدست آمده، برای کمی سازی واکنش سرعت سبزشدن کلزا به دما می توان از مدل دوتکه ای استفاده کرده و از این مدل و پارامترهای برآورد شده از آن در تهیه مدل های پیش بینی زمان سبزشدن ارقام کلزا در شرایط مختلف دمایی استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

Biological day ، Cardinal temperatures ، Seedling emergence ، Segmented model and Rapeseed. ، دماهای کاردینال ، روز بیولوژیک ، ظهور گیاهچه ، مدل دوتکه ای و کلزا.