ارزیابی عملکرد دانه و روابط بین صفات لاین های خالص نوترکیب گندم نان (Triticum aestivum L.) حاصل از تلاقیSeriM۸۲/Babax در شرایط تنش خشکی

به منظور مقایسه پتانسیل عملکرد دانه لاین­های خالص نوترکیب گندم نان حاصل از تلاقی (SeriM۸۲/Babax) در شرایط تنش خشکی و بررسی روابط عملکرد دانه با سایر صفات مرتبط جهت گزینش غیرمستقیم ژنوتیپ­های برتر برای استفاده در برنامه­های به نژادی، ۱۶۷ لاین­ خالص نوترکیب گندم نان به همراه والدین آن­ها در قالب طرح آلفالاتیس در دو تکرار در شرایط بدون تنش و تنش خشکی در سال های  ۹۳-۱۳۹۲ و ۹۴-۱۳۹۳ در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتیجه حاصل از تجزیه واریانس مرکب صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی­داری را بین ژنوتیپ ها نشان داد. تنوع بالای کلیه صفات مورد ارزیابی در ژنوتیپ های گندم نشان دهنده توان و ارزش بالای اصلاحی در جمعیت مورد مطالعه بود. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که تعداد روز تا گلدهی در ژنوتیپ های گندم مورد ارزیابی، اثر تعیین کننده ای بر عملکرد دانه آن ها در شرایط تنش خشکی داشت و به نظر می رسد که انتخاب ارقام با طول دوره رشدی کوتاه تر، برای تحمل بیشتر به خشکی گزینش مناسب باشد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام و تجزیه ضرایب مسیر نشان داد که وزن هزار دانه و طول سنبله از صفات مهم مرتبط با عملکرد دانه هستند که می توان از آن ها برای گزینش غیرمستقیم عملکرد دانه استفاده نمود.  به­طورکلی  می­توان نتیجه­گیری کرد که به­دلیل وراثت پذیری پایین عملکرد دانه، این صفت برای انتخاب رقم برای شرایط تنش خشکی صفت مناسبی نیست و بهتر است از صفات دارای همبستگی بالا با عملکرد مانند تعداد دانه، میانگین وزن دانه و همچنین ویژگی­های فنولوژیک گیاه استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

Bread wheat ، Drought tolerance ، Path analysis ، Phenologic traits and Regression analysis ، تجزیه رگرسیون ، تجزیه علیت ، تحمل به خشکی ، صفات فنولوژیک وگندم نان