بررسی ارتباط تنش و ماگماتیسم در کوه دماوند به وسیله مدل ژئودینامیک به روش تفاضل محدود

محدوده مورد مطالعه کوه دماوند، بلندترین کوه رشته کوه البرز در شمال ایران است. شواهدی مانند زمین لرزه های اخیر و جابجایی های ژئودزی در سطح زمین، و همسایگی آن با کلان شهر تهران ضرورت بررسی ارتباط تغییرات تنش و پدیده آتشفشان و سایر عوامل تکتونیکی مصدق به شواهد ژئودینامیکی را رقم می زند. تولید پیوسته مواد مذاب در درون زمین، تجمع و انتقال آنها به سمت دهانه خروجی، وقوع فوران های آتشفشانی و فروکش کردن فوران، چرخه ساده شدهای از فعالیت یک کوه آتشفشان است. وقوع ذوب بخشی در عمق زمین مستلزم بوجود آمدن فضائی برای انبساط و تبدیل فاز ماده است. برای ایجاد فضای انبساط ماده و شکل گیری ماده مذاب، گذشتن از حالت تنش فشاری به تنش کششی یک الزام ذاتی است. متغیرهای اصلی تحقیق شامل چگالی، مدولهای رفتاری، سرعت سیر امواج لرزهای، درجه حرارت و نحوه انتشار در مدل است. فعالیت آذرین در ساختگاه تابعی از نظام توزیع تنش و جابجائی در محیط است. با ادامه روند جابجائی و تغییر مکان نقطه وارونگی تنش، محل تشکیل آشیانه ماگما نیز می تواند تغییر پیدا کند و دهانه امروزی رها شده و در نقطه دیگری دهانه جدید آتشفشان بوجود آید. ادامه روند فشردگی ساختگاه، می تواند موجب پیدایش گسل های جدید با فعالیتهای جدید بشود که روند فعالیت لرزه ای را در منطقه دستخوش تغییر می کند. فراوانی تعداد خطواره های گسلی در این ساختگاه می تواند ناشی از تغییر رژیم تنش پوسته این منطقه باشد. محل آشیانه ماگما با موقعیت استقرار تنش کششی مطابقت دارد. چرخه تبدیل تنش فشاری به کششی از سازوکار حرکت فشردگی در این بخش از پوسته فرمان میگیرد و در دوره هایی از زمان، سازوکار تنش های فشاری و کششی دستخوش تغییر شده و مکان تمرکز نظام های فشاری و کششی عوض میشود. ماگماتیسم در یک آتشفشان مانند کوه دماوند به سازوکار تنش وابسته است.

کلیدواژه ها:

تنش ، ماگماتیسم ، دماوند ، زئودینامیک ، تفاضل محدود