تغییرات مورفوفیزیولوژیک گیاه کینوا در پاسخ به کاربرد خاکی نیتروژن تحت تنش شوری آب آبیاری

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف نیتروژن بر برخی از صفات گیاه کینوا (ژنوتیپ Giza۱) تحت تنش شوری آب آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد تهران اجرا شد. در این آزمایش، نیتروژن به عنوان فاکتور اصلی شامل ۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ کیلوگرم بر هکتار طی دو مرحله در زمان کاشت و پیش از گلدهی اعمال شد. شوری آب آبیاری شامل شاهد، ۳، ۶، ۹، ۱۲ و ۱۵ دسی زیمنس بر متر به عنوان فاکتور فرعی با آبیاری گلدان ها در نظر گرفته شد و شوری اولیه خاک ۱۳ دسی زیمنس بود. نتایج نشان داد که کود نیتروژن و شوری آب آبیاری تاثیر معنی داری بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک اندازه گیری شده داشت. بیشترین عملکرد در تیمار شاهد حاصل شد. افزایش کود نیتروژن تا ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار باعث کاهش ۸ درصدی عملکرد دانه و افزایش ۱۳ درصدی وزن هزار دانه نسبت به شاهد شد. بیش ترین میزان عملکرد با مقدار عددی ۸/۷۹ گرم در گلدان در تیمار شاهد شوری آب آبیاری (EC عصاره گل اشباع ۱۳ دسی زیمنس بر متر) حاصل شد. همچنین شوری آب آبیاری ۱۵ دسی زیمنس بر متر نسبت به شاهد به ترتیب باعث کاهش ۳۰ و ۲۴ درصدی عملکرد دانه و وزن هزار دانه شد. مقدار محتوای نسبی آب، جذب نیتروژن، سدیم و کلرید گیاه با افزایش شوری افزایش یافت و ارتفاع بوته، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم گیاه به طور معنی داری کاهش پیدا کرد. افزایش شوری آب آبیاری تا ۱۵ دسی زیمنس بر متر باعث کاهش ۶ درصدی پتاسیم و افزایش ۹ درصدی سدیم اندام هوایی کینوا نسبت به شاهد شد، که این تغییرات جزئی در پتاسیم و سدیم گیاه می تواند مکانیسم مقاومتی برای کاهش آثار تنش شوری باشد. در مجموع، با توجه به نتایج به دست آمده کاشت این گیاه را در مناطقی که شوری آب آبیاری و خاک و همچنین حاصلخیزی کم خاک عامل محدود کننده است، می توان توصیه کرد.

کلیدواژه ها:

Chlorine ، Sodium ، Relative water content ، Yield. ، سدیم ، کلرید ، عملکرد دانه ، محتوای نسبی آب.