تعیین روابط بین عملکرد و تبخیر-تعرق ذرت علوفه ای، در شرایط تنش شوری و محدودیت نیتروژن

در این پژوهش، عملکرد و تبخیر- تعرق ذرت علوفه ای با رقم سینگل کراس ۷۰۴، تحت تنش های شوری و محدودیت نیتروژن، مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش، به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. تیمارهای آب شور با هدایت الکتریکی؛ ۵/۰، ۱/۲، ۵/۳ و ۷/۵ دسی زیمنس برمتر، با انحلال نمک صنعتی در آب شیرین تهیه شد. تیمارهای محدودیت نیتروژن در چهار سطح؛ ۱۰۰، ۷۵، ۵۰ و ۲۵ درصد نیاز کود نیتروژن، بر اساس آزمون کودی بود. تیمارها، در سه تکرار و در کرت هایی به مساحت ۹ مترمربع به اجرا درآمد. در تیمارهای مختلف تبخیر-تعرق ذرت، بین ۲۲۰ تا ۳۴۹ میلی متر و عملکرد ماده خشک، بین ۴/۹ تا ۲/۱۵ تن بر هکتار اندازه گیری شد. شیب تابع عملکرد نسبت به تبخیر-تعرق ذرت، با افزایش شوری در سطوح ، ،  و ، به ترتیب؛ ۲/۰، ۲۰۷/۰، ۲۱۸/۰ و ۲۳۱/۰ و با کاهش نیتروژن در سطوح ، ،  و  به ترتیب؛ ۱۷۵/۰، ۱۸۲/۰، ۱۹۴/۰ و ۲۲۱/۰ برآورد شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش ها، عملکرد ذرت بیشتر از تبخیر-تعرق، کاهش یافت. ضریب عملکرد  با رابطه دورنبوس-کسام محاسبه شد. مقادیر  با کاهش نیتروژن در سطوح ، ،  و  به ترتیب؛ ۰۱/۱، ۰۴۸/۱، ۱۱۹/۱ و ۲۷۲/۱ و با افزایش شوری در سطوح ، ،  و ، به ترتیب؛ ۱۵/۱، ۱۹/۱، ۲۵۸/۱ و ۳۲۸/۱ برآورد شد. به طور متوسط، عدد ۲۷/۱ به عنوان ضریب  محاسبه شد. در بیشترین تنش ، کارایی مصرف آب و نیتروژن به ترتیب؛ ۳۸% و ۵/۳۴% نسبت به تیمار شاهد  کاهش یافت. روابط به دست آمده در پژوهش نشان داد که نیاز آبی و عملکرد ذرت تحت تنش های مذکور، کم تر از پتانسیل منطقه می باشد. در این شرایط، جبران کمبود نیتروژن خاک و کاهش مصرف آب، موجب افزایش عملکرد محصول و استفاده بهینه از منابع آبی می گردد.

کلیدواژه ها:

رابطه دورنبوس-کسام ، ضریب تابع عملکرد ، کارایی مصرف آب و ازت