بررسی مولفه های پرشدن دانه نخود (Cicer arietinum L.) با استفاده از مدل دوتکه ای در شرایط قطع آبیاری، کاربرد متانول و تلقیح بذر با کودهای زیستی

به منظور بررسی مولفه­های پرشدن دانه نخود با استفاده از مدل دوتکه­ای در شرایط قطع آبیاری، کاربرد متانول و تلقیح بذر با کودهای زیستی، آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه­ای در روستای پیرالقر اردبیل در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ اجرا شد. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از: کاربرد متانول در سه سطح (محلول­پاشی با آب به­عنوان شاهد، کاربرد ۲۰ و ۳۰ درصد حجمی)، کودهای زیستی در چهار سطح (عدم مصرف به­عنوان شاهد، کاربرد مزوریزوبیوم سیسری، کاربرد توام میکوریز و مزوریزوبیوم سیسری، کاربرد مزوریزوبیوم سیسری با سودوموناس و میکوریز) و آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل به­عنوان شاهد، محدودیت شدید آبی یا قطع آبیاری در مرحله گلدهی و محدودیت ملایم آبی یا قطع آبیاری در مرحله شروع غلاف­دهی). از مدل خطی دوتکه­ایی برای کمی کردن مولفه های مربوط به پرشدن دانه استفاده شد. نتایج نشان داد بیشترین تعداد و وزن گره (به­ترتیب ۶/۱۱ و ۲۱/۱۳ میلی­گرم در بوته)، شاخص سبزینگی (۲۸/۵۰)، سرعت پرشدن دانه (۰۱۱/۰ گرم در روز)، طول دوره و دوره موثر پرشدن دانه (به­ترتیب ۵۷/۳۹ و ۲/۳۲ روز) و عملکرد دانه (۱۴۵۵ کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری کامل و سطوح بالای متانول و کاربرد مزوریزوبیوم سیسری با سودوموناس و میکوریز به دست آمد که از یک افزایش، به ترتیب ۲۳۷ و ۱۴۸درصدی تعداد و وزن گره، ۱۷/۸۴ درصدی شاخص سبزینگی، ۴۸/۳۴ درصدی سرعت پرشدن دانه، ۳۸/۲۱ و ۳/۲۵درصدی به ترتیب طول دوره و دوره موثر پرشدن دانه، ۱۱۱درصدی عملکرد دانه در مقایسه با عدم کاربرد متانول و کودهای زیستی در شرایط قطع آبیاری در مرجله گلدهی برخوردار بود. بر اساس نتایج این بررسی به نظر می­رسد که تلقیح بذر با کودهای زیستی و محلول­پاشی با متانول در افزایش عملکرد، سرعت و طول دوره موثر پرشدن دانه در شرایط محدودیت آبی تاثیرگذار است.

کلیدواژه ها:

ریزوبیوم لگومینوزاروم ، سودوموناس ، عملکرد ، محدودیت آبی ، میکوریز