پژوهشی در دستنوشت های دیوان طالب جاجرمی با رویکردی تحلیلی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 122

فایل این مقاله در 31 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JBASH-12-2_003

تاریخ نمایه سازی: 8 خرداد 1401

چکیده مقاله:

مولانا محمدطالب جاجرمی (م ۸۵۴ ق) از شاعران کمترشناخته­شده­ی شیراز در سده­ی نهم هجری است که علاوه­بر «دیوان اشعار»، منظومه­ی «گوی و چوگان» نیز به او منسوب است. این شاعر شیعی که شاگرد آذری طوسی بوده، سلاطین تیموری و حاکمان فارس در قرن نهم را مدح کرده است. پیش از این درباره­ی زندگی، آثار و اندیشه­ی او آگاهی مبسوط و کافی در دست نبوده؛ اما با شناسایی دو دستنویس کتابخانه­ی موزه­ی ملی ایران و نسخه­ی کتابخانه­ی آیت­الله مرعشی نجفی(ره) ضرورت انجام این پژوهش احساس ­شد. نگارنده، در مقاله­ی حاضر، پس از مقدمه­ای کوتاه در شرح زندگی و آثار شاعر با استناد به دستنویس­های آثار او و براساس سنت تصحیح نسخ خطی، به بررسی و تحلیل ساختاری و محتوایی اثر توجه کرده و با نگاه  توصیفی- تحلیلی ضمن معرفی اجمالی طالب جاجرمی و آثارش، به مذهب، اندیشه، ممدوحان، متن­شناسی و دستنوشته­های دیوان اشعار این شاعر پرداخته و نکات تاریک زندگی، سبک و ویژگی های شعر و دستنویس­های موجود را شناسایی کرده است. او ابراهیم­سلطان، عبدالله پسر ابراهیم، خلیل­سلطان، یونس­خان، سلطان­ویس، جهانگیر، سلطان­حسن خداداد، مهتر حاجی­بیگ، علی­شاه، حسن­شاه و محمود را مدح نموده است. همچنین در دستنوشته­های او ارادت قلبی­اش به سلطان­محمد روزبهان، محمدبن سیدشریف جرجانی، شرف­الدین­علی یزدی و شیخ ابواسحاق کازرونی کاملا مشهود است. واژه­های کلیدی:ط مولانا محمدطالب جاجرمی (م ۸۵۴ ق) از شاعران کمترشناخته­شده­ی شیراز در سده­ی نهم هجری است که علاوه­بر «دیوان اشعار»، منظومه­ی «گوی و چوگان» نیز به او منسوب است. این شاعر شیعی که شاگرد آذری طوسی بوده، سلاطین تیموری و حاکمان فارس در قرن نهم را مدح کرده است. پیش از این درباره­ی زندگی، آثار و اندیشه­ی او آگاهی مبسوط و کافی در دست نبوده؛ اما با شناسایی دو دستنویس کتابخانه­ی موزه­ی ملی ایران و نسخه­ی کتابخانه­ی آیت­الله مرعشی نجفی(ره) ضرورت انجام این پژوهش احساس ­شد. نگارنده، در مقاله­ی حاضر، پس از مقدمه­ای کوتاه در شرح زندگی و آثار شاعر با استناد به دستنویس­های آثار او و براساس سنت تصحیح نسخ خطی، به بررسی و تحلیل ساختاری و محتوایی اثر توجه کرده و با نگاه  توصیفی- تحلیلی ضمن معرفی اجمالی طالب جاجرمی و آثارش، به مذهب، اندیشه، ممدوحان، متن­شناسی و دستنوشته­های دیوان اشعار این شاعر پرداخته و نکات تاریک زندگی، سبک و ویژگی های شعر و دستنویس­های موجود را شناسایی کرده است. او ابراهیم­سلطان، عبدالله پسر ابراهیم، خلیل­سلطان، یونس­خان، سلطان­ویس، جهانگیر، سلطان­حسن خداداد، مهتر حاجی­بیگ، علی­شاه، حسن­شاه و محمود را مدح نموده است. همچنین در دستنوشته­های او ارادت قلبی­اش به سلطان­محمد روزبهان، محمدبن سیدشریف جرجانی، شرف­الدین­علی یزدی و شیخ ابواسحاق کازرونی کاملا مشهود است. واژه­های کلیدی:

کلیدواژه ها:

طالب جاجرمی ، مثنوی گوی و چوگان ، ممدوحان طالب جاجرمی

نویسندگان

محمد هادی خالق زاده

استادیار زبان و ادبیات فارسی ، واحد یاسوج ، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آذربیگدلی، لطفعلی­بیک. (۱۳۳۷). آتشکده­ی آذر. مقدمه و تعلیقات سیدجعفر شهیدی، ...
  • آفتاب رای لکهنوی. (۱۳۵۵). ریاض­العارفین. به تصحیح حسام­الدین راشدی، اسلام­آباد: ...
  • آل­داوود، سیدعلی. (۱۳۶۷).«ابراهیم­سلطان». مقاله­ی درج­شده در دایره­المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ...
  • اوحدی حسینی­بلیانی، تقی­الدین محمد. (۱۳۸۸). عرفات العاشقین و عرصات العارفین. ...
  • بغدادی، اسماعیل­پاشا. (۱۹۵۱م). هدیه العارفین اسماء المولفین و آثار المصنفین. ...
  • بقایی­بخارایی، محمد عارف. (۱۳۹۴). مجمع­الفضلا. به تصحیح یوسف بیگ­باباپور، تهران: ...
  • تهرانی، آقابزرگ. (۱۳۸۹). الذریعه الی تصانیف الشیعه. به تصحیح احمد ...
  • حافظ شیرازی، شمس­الدین­محمد. (۱۳۶۲). دیوان حافظ. به تصحیح پرویز ناتل­خانلری، ...
  • حیدری­یساولی، علی. (۱۳۹۴). «دیوان غزلیات طالب جاجرمی(م ۸۵۴ ق) بازخوانی ...
  • خالق­زاده، محمدهادی، محمدعلی گذشتی.(۱۳۹۳). «تحلیل ساختاری - ادبی شعر طالب ...
  • خزائل، حسن. (۱۳۸۴). فرهنگ ادبیات جهان، ج۴، تهران: کلبه. خواندمیر، ...
  • خوب­نظر، حسن. (۱۳۸۰). تاریخ شیراز. به کوشش جعفر مویدشیرازی، تهران: ...
  • دانش­پژوه، محمدتقی. (۱۳۴۸). فهرست میکروفیلم­های کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. تهران: ...
  • دولتشاه سمرقندی. (۱۳۶۶). تذکره­الشعرا. به همت محمد رمضانی، تهران: دنیای ...
  • دوغلات، میرزامحمد. (۱۳۸۳). تاریخ رشیدی. به تصحیح عباسقلی غفاری­فرد، تهران: ...
  • سام­میرزا صفوی. (۱۳۸۹). تحفه­ی سامی. به تصحیح فاطمه انگورانی، تهران: ...
  • سعدی، مشرف­الدین­بن مصلح­الدین. (۱۳۷۵). کلیات سعدی. تهران: میلاد ...
  • سلیم بهوپالی، سیدمحمدعلی حسن خان. (۱۳۹۰). صبح گلشن. تصحیح مجتبی ...
  • شریفی، محمد. (۱۳۸۷). فرهنگ ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ نشر نو ...
  • صبوری، اکبر. (۱۳۶۷). «خلیل­سلطان». مقاله­ی درج­شده در دایره­المعارف بزرگ اسلامی، ...
  • طالب جاجرمی، محمد.دیوان غزلیات طالب. نسخه­ی خطی کتابخانه­ی آیت­الله مرعشی ...
  • _____________.کلیات طالب. نسخه­ی خطی موزه­ی ملی ایران، تهران: به شماره­ی ...
  • _____________. منتخب اشعار طالب در نسخه­ی خطی مجموعه­ی اشعار، شماره­ی ...
  • عارفی­هروی، محمود. مثنوی گوی و چوگان. دست­نویس کتابخانه­ی مرکزی دانشگاه ...
  • عاشقی عظیم­آبادی، حسینقلی­خان بن علی­خان. (۱۳۹۱). نشتر عشق. به تصحیح ...
  • علیشیر نوایی، میرنظام­الدین. (۱۳۶۳). مجالس­النفایس. به تصحیح علی­اصغر حکمت، تهران: ...
  • غیاث شیرازی، کمال­الدین. (۱۳۹۰).دیوان. به تصحیح محسن کیانی و احمد ...
  • گرامی، بهرام؛ مجیدی، زهرا. (۲۰۱۲). «حال­نامه یا گوی و چوگان». ...
  • نفیسی، سعید. (۱۳۶۳). تاریخ نظم و نثر در ایران. تهران: ...
  • واله اصفهانی، محمدیوسف. (۱۳۷۹). خلد برین. به کوشش هاشم محدث، ...
  • واله داغستانی، علی­قلی­خان. (۱۳۸۴). ریاض­الشعرا. به تصحیح محسن ناجی­نصرآبادی، تهران: ...
  • هدایت، رضاقلی­خان. (۱۳۸۵). ریاض­العارفین. به تصحیح ابوالقاسم رادفر و گیتا ...
  • یزدی، شرف­الدین­علی. (۱۳۳۶). ظفرنامه. به تصحیح و اهتمام محمد عباسی، ...
  • نمایش کامل مراجع