بررسی اثرات گردشگری بر توسعه سکونتگاه های روستایی مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری استان خراسان شمالی

گردشگری به­واسطه مزایا و منافع فراوانی که به همراه دارد امروزه از مهم­ترین اهرم­های توسعه اجتماعات محلی و روستایی است و توسعه و ترویج آن مورد توافق تمامی برنامه­ریزان و سیاست­گذاران توسعه روستایی است. چالش­های فزاینده جوامع روستایی، اهمیت بالای گردشگری در توسعه اجتماعات محلی و توانمندی بالای روستاهای هدف گردشگری در جذب گردشگران، سه عنصر کلیدی برای توجه ویژه به برنامه­ریزی توسعه گردشگری در روستاهای استان خراسان شمالی هستند. از این­رو این پژوهش کمی و کاربردی  که با روش توصیفی تحلیلی و علی انجام گرفته است با هدف بررسی اثرات گردشگری بر اجتماعات محلی و توسعه روستایی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش را همه سرپرستان خانوار هشت روستای هدف گردشگری استان خراسان شمالی تشکیل می­دهد که در میان آن­ها ۳۸۳ نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده­اند. ابزار اصلی جمع­آوری داده­های مورد نیاز، پرسشنامه­ بوده که روایی و پایایی آن تایید شده است و برای تجزیه و تحلیل داده­های گردآوری شده از نرم­­افزارهای SPSS وAmos  استفاده گردیده است. نتایج پژوهش نشان می­دهد میانگین نمره اثرگذاری گردشگری بر جامعه محلی و میزبان با مقدار ۱۹۵/۳ در سطح ۹۹ درصد اطمینان معنادار بوده و بالاتر از سطح متوسط است؛ همچنین نتایج بررسی وضعیت توسعه روستایی در محدوده مطالعاتی نشان داد میانگین محاسبه شده با مقدار ۱۵۷/۳، به صورت معناداری بالاتر از حد مبنا بوده است و سطح توسعه روستایی نیز بالاتر از حد متوسط ارزیابی شده است. نتایج مدل نهایی معادلات ساختاری برازش شده اثر گردشگری (متغیر مستقل) بر توسعه روستایی (متغیر وابسته) در روستاهای هدف گردشگری استان خراسان شمالی نشان داد مدل مذکور در سطح ۹۹% اطمینان معنی دار است. در این مدل مقدار اثر کل ۵۳۵/۰ بوده و در مجموع، گردشگری توانسته است حدود ۲۹% واریانس توسعه روستایی در محدوده مطالعاتی را تبیین نماید.

کلیدواژه ها:

توسعه روستایی ، اجتماعات محلی ، گردشگری ، روستاهای هدف گردشگری ، خراسان شمالی