بررسی توانایی زیست پالایی گیاه ذرت در کاهش غلظت سرب و نیکل از خاک تیمار شده با لجن فاضلاب شهری استان اصفهان

امروزه آلودگی محیط زیست از مسائل مهمی است که جوامع مختلف با آن روبرو هستند. گسترش روز افزون صنایع، توسعه شهرها، افزایش جمعیت و دخالت بیرویه بشر در طبیعت، آلودگی منابع آب، خاک و هوا را به دنبال داشته است. استفاده بیش از حد پسماند های آلی از جمله لجن فاضلاب که در سالهای اخیر استفاده به دلیل ارزان بودن، رواج یافته است با وجود اینکه حاوی مقادیر زیادی عناصر پر مصرف و کم مصرف است و پس از افزایش به خاک میتواند رشد و عملکرد گیاه را افزایش دهد، حاوی غلظتهای بالایی از عناصر سنگین است که منجر به آلودگی خاک و انتقال آن به زنجیره غذایی میشود. بنابراین ضروری است که به روشی غلظت این عناصر کاهش پیدا کنند. یکی از روشهایی که اخیراً به آن توجه زیادی شده است، فرآیند گیاه پالایی می باشد. در این فرآیند با استفاده از گیاهان سبز، آلودگی آب، خاک و رسوبات کاهش پیدا کرده یا حذف می شود. لذا این تحقیق برای بررسی توانایی گیاه ذرت در کاهش و حذف دو فلز سرب و نیکل در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان با دو سطح لجن فاضلاب( 25 و 50 تن بر هکتار) و شاهد(بدون کود) در یک خاک آهکی با بافت ( Clay Loam ) در سه تکرار و در قالب طرح فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. پس از 75 روز گیاه ذرت برداشت و همزمان نمونه برداری ازخاک گلدان ها نیز صورت گرفت و غلظتهای کل سرب و نیکل در خاک، ریشه و اندام هوایی گیاه اندازه گیری شد. نتایج تحقیق نشان داد که مصرف لجن فاضلاب شهری در سطح کودی 50 تن در هکتار باعث افزایش معنیدار درصد ماده آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، غلظت های کل عناصر سرب و نیکل خاک در مقایسه با شاهد در سطح % 1 گردید. نتایج تجزیه گیاه نیز نشان داد که لجن فاضلاب شهری در سطح کودی 50 تن در هکتار اثر معنیداری در سطح % 1 بر عملکرد گیاه و غلظت سرب و نیکل در اندام هوایی و شاخص جذب سرب و نیکل درخاک رسی داشت. همچنین ضریب انتقال سرب و نیکل رابه طور معنی داری در خاک رسی افزایش داده است.

کلیدواژه ها:

لجن فاضلاب ، فلزات سنگین ، سرب ، نیکل ، ذرت ، شاخص جذب ، ضریب انتقال