بررسی حضور فلزات سنگین در زائدات جامد و پساب کارخانجات سنگبری

انتشار فلزات سنگین به محیط زیست از طریق فرآیندهای مختلف و مسیرهای گوناگونی از جمله هوا، آب های سطحی و خاک صورت می گیرد . نظر به اینکه تا بحال اطلاعات منتشر شده ای در ارتباط با حضور فلزات سنگین در پسماندهای کارخانجات سنگبری وجود نداشت و با در نظر گرفتن ا ثرات بهداشتی مواجهه با این فلزات و نیز گستردگی صنایع سنگبری در کشور، در تحقیق حاضر برای اولین بار حضور این فلزات در پساب و لجن کارخانجات سنگبری شهر تبریز بررسی شد . به منظور تعیین حضور فلزات سنگین سنگبری شهر تبریز بررسی شد . به منظور تعیین حضور فلزات سنگین (Cr, Cd, Pb,Cu) در پساب و لجن کارخانجات سنگبری، با در نظر گرفتن پراکندگی و منطقه استقرار و نوع سنگهای خام ورودی و برش یافته، تعداد 5 نمونه از پساب خروجی ا ز مرحله برش که حاوی ذرات معلق بود از کارخانجات سنگبری گرانیت زمردین، آذرسنگاب، آذرسنگان، سنگبری آپادانا و تراورتن آریا تهیه شد. پس از جداسازی فازهای مایع و جامد، نمونه های مایع از صافی عبور داده شده و به نسبت 10 به 1 تغلیط شد. نمونه های لجن پس از مرحله خشک سازی تحت هضم اسیدی با اسید نیتریک قرار گرفت. نهایتا کلیه نمونه ها با استفاده از روش اسپکتروسکپی جذب اتمی آنالیز و مقدار فلزات سنگین تعیین گردید. در پساب کلیه صنایع سرب، مس، کروم و کادمیوم مشاهده شد که البته مقادیر مربوطه پائین تر از مقدار استاندارد تخلیه به آبهای سطحی سازمان حفاظت محیط زیست بود. در کلیه نمونه های لجن بررسی شده سرب به میزان قابل توجهی وجود داشت. در مقایسه با میانگین غلظت سرب در پوسته زمین، مقادیر مشاهده شده بیش از 1/5 برابر و حداکثر 4/5 برابر می باشد.حداکثر مقدار مس 4 برابر میانگین غلظت این فلز در پوسته زمین بود و یکی از صنایع این مقدار 1/63 برابر بوده اما در دو صنعت باقیمانده کمتر از مقدار میانگین پوسته زمین وجود داشت. در خصوص کروم کلیه مقادیر کمتر از میانگین پوسته زمین بود. در خصوص کادمیوم، مقادیر اندازه گیری شده در نمونه های لجن در مقایسه با میانگین پوسته زمین به شدت بالا بود بگونه ایکه در کارخانه آذرسنگاب، آذرسنگان، تراورتن آریا و آپادانا به ترتیب 23 ، 22، 20 ، 15 برابر میانیگن پوسته زمین وجود داشت. بر اساس نتایج تحقیق با توجه به حضور برخی فلزات سنگین، تخلیه لجن کارخانجات سنگبری بدون اتخا ذ تمهیدات زیست محیطی قادر خواهد بود خاک و منابع آب را آلوده نماید. لازم است از اختلاط لجن تولید شده در صنایع سنگبری با سایر زائدات حاصله اجتناب نموده و این لجن ها به عنوان مواد زائد با خصوصیات خطرناک بصورت جداگانه جمع آوری و با لحاظ مسائل زیست محیطی و تحت نظارت سازمانهای مسئول دفع گردد تا آلودگیهای زیست محیطی حاصله به حداقل برسد.

کلیدواژه ها:

فلزات سنگین ، کارخانجات سنگبری ، پسماند ، تبریز