بحران کم آبی و شناخت سیستم کنترل منابع آبی در کشور و تصمیم گیری به روش AHP

مدیریت منابع آب همواره نقش کلیدی در تمدن ایرانیان ایفا کرده است. بر همین اساس، برنامهریزی و مدیریت منابع آب باتوجه به ساختارهای سیاسی و اقتصادی در کشور از پیشینه تاریخی بلند مدت برخوردار میباشد. در چهار ده ه اخیر تکنیکهای تحلیل سیستمها در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب مورد توجه محققان مهندسی منابع آب قرار گرفته است. در این پروژه هدف، کنترل منابع آبی کشور از منظر دینامیک سیستمها میباشد. در گزارش اول این پروژه با به کارگیری علم دینامیک سیستمها، متغیرهای سیستم و سپس مدل و ساختار سیستم توسط حلقه های علی تعیین گردیده است. برای تحلیل یک سیستم در ابتدا نیاز است که مدلی از سیستم را که بیانگر متغیر های سیستم و روابط بین آنها میباشد معرفی گردد. علم دینامیک سیستمها یک ابزار مدیریتی میباشد که قادر به مدلسازی سیستمهای پیچیده است. به کمک این روش میتوان ارتباط بین عناصر مختلف سیستم را به صورت روابط علت و معلولی درآورد و نیز امکان مدیریت پارامترها و ساختارهایی که برای بهبود رفتار نیاز به تغییر دارند میسر میشود. براساس نظریه سیستماتیک و فرضیه مدلسازی ذهنی در نرم افزار Vensim و همچنین روابط ریاضی مدلسازی انجام شده است. در ادامه به دلیل وجود روشهای متفاوت برای کنترل بحران ایجاد شده با کمی کردن پارامترها و با استفاده از علم تجزیه و تحلیل در تصمیم گیریها توانستیم بهترین روش برای کنترل را برگزینیم. باتوجه به مطالعات تاریخی در کشور، تامین کسری آب، مشکل رفع آلودگی آب، مشکل کمبود بارش و منابع آبی در کشور مسئله پیچیده علمی است و کنترل و مدیریت آن نیازمند به کارگیری سیاستهای مناسب است. نتایج شبیه سازی مدل نشان میدهد که با گذر زمان میزان عرضه آب کاهش یافته و این دلیلی بر کمبود منابع آب خواهد بود. برای مقابله با بحران به وجود آمده در کشور میتوان بر روی عوامل متفاوتی سرمایه گذاری وقت و زمان کرد اما آیا این سرمایه گذاریها بجا و مناسب است؟ برای پاسخگویی به این پرسش روابط بین معیارهای مختلف برای کنترل بحران آب و روشها به صورت ماتریسی ایجاد شده و با کمی سازی روابط و وزن دهی هر کدام توانستیم ارزش و اهمیت هر روش را نسبت به دیگری بسنجیم. همچنین راستی آزمایی روش به کار گرفته شده نیز در این مقاله انجام شده است و در آخر باتوجه به نتایج به دست آمده روش سدسازی منتخب شده است.

کلیدواژه ها:

بحران آب ، مدلسازی ، تصمیمگیری چندمعیاره ، تحلیل سلسله مراتبی