تاثیر تیمارهای مکانیکی و شیمیایی بر شاخص های جوانه زنی، ترکیبات فنولی کل و فعالیت آنزیمی در بذر حنا (Lawsoniainermis L.)

حنا (LawsoniainermisL.) یکی از درختچه های زینتی-دارویی ارزشمند است که در برخی از مناطق گرمسیر و نیمه­گرمسیری ایران کشت می گردد. برخی از گزارش ها حاکی از وجود رکود و درصد جوانه زنی بسیار پایین بذرهای آن می باشد. به­منظور بررسی تاثیر تیمارهای مختلف مکانیکی و شیمیایی بر رکود و ویژگی های جوانه زنی بذر حنا، دو آزمایش جداگانه بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. در آزمایش اول تیمارها شامل آب جاری (به مدت ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت)، خیساندن در آب داغ (به مدت ۱۵۰، ۳۰۰ و ۴۵۰ ثانیه)، خراش دهی مکانیکی به­وسیله کاغذ سمباده، خراش دهی شیمیایی با اسید سولفوریک غلیظ (به مدت ۱۰، ۱۵ و ۲۰ دقیقه)، غلظت های مختلف اسید جیبرلیک (۲۵۰، ۵۰۰، ۷۵۰ و ۱۰۰۰ میلی گرم در لیتر)، آماده سازی اسمزی با پلی اتیلن گلایکول (۸- بار)، تاریکی کامل (در تمام طول دوره آزمایش) و شاهد به­کار گرفته شد. در آزمایش دوم موثرترین تیمارهای آزمایش اول به­همراه شاهد انتخاب و فعالیت آنزیم آلفاآمیلاز و میزان ترکیبات فنولی کل موجود در بذر مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمار تاریکی به­طور معنی داری منجر به کاهش جوانه زنی بذرهای حنا شد. از سوی دیگر خیساندن بذور در آب جاری به مدت ۴۸ ساعت موثرترین تیمار با درصد جوانه زنی برابر با ۷/۹۴ درصد بود. در آزمایش دوم نتایج نشان داد که یک همبستگی منفی و بسیار معنی دار (r= -۰/۹۹) بین میزان ترکیبات فنولی کل و فعالیت آنزیم آلفاآمیلاز وجود دارد. با توجه به نتایج به­دست­آمده از این تحقیق تیمار آب جاری به مدت ۴۸ ساعت به­عنوان موثرترین تیمارجهت شکست خواب بذرهای حنا قابل توصیه می باشد.

کلیدواژه ها:

آماده سازی اسمزی ، اسید جیبرلیک ، خراش دهی ، رکود دوگانه ، فعالیت آلفاآمیلاز