روند آزادسازی آهن و روی بر اثر اکسایش زیستی گوگرد

غلظت زیاد یون کلسیم و pH بالا در خاک­های آهکی، باعث کاهش قابلیت جذب عناصر وابسته به pH می­شود. استفاده از گوگرد به عنوان ماده اسیدزا جهت افزایش قابلیت جذب عناصر تثبیت شده همراه با ریزجانداران اکسیدکننده آن (بویژه باکتری های تیوباسیلوس) در بسیاری از مناطق دنیا متداول می­باشد. در تحقیق حاضر اثر مایه تلقیح باکتری تیوباسیلوس بر روند اکسایش گوگرد و آزاد شدن آهن و روی، همچنین بهترین زمان آزادسازی این عناصر در خاک­های آهکی مختلف مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش حاضر به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار با هشت سطح گوگرد (مقداری از گوگرد عنصری که بتواند با ۰، ۵/۲، ۵، ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۴۰ و ۵۰ درصد مواد خنثی شونده واکنش دهد) و دو سطح مایه تلقیحT۰  (بدون تیوباسیلوس) و T۱ (مقداری از مایه تلقیح که معادل ۱۰۴ سلول باکتری در هر گرم خاک است) در دو خاک آهکی انجام شد. پس از اعمال تیمارها، ۹۶ گلدان ۵ کیلوگرمی با رطوبت FC در دمای ۲۸ درجه سانتی­گراد به مدت ۳ ماه انکوباسیون شد و در فواصل زمانی ۰، ۱۵، ۳۰، ۶۰ و ۹۰ روز غلظت سولفات، آهن و روی قابل جذب، pH وEC  خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد با گذشت زمان و با افزایش مقدار گوگرد مصرفی، غلظت سولفات و آهن روند صعودی نشان داد. غلظت آهن در هر دو خاک و غلظت روی در یکی از خاک­ها به تدریج افزایش یافت و پس از ۶۰ روز به حداکثر آهن (۰۸۷/۱۷ میلی­گرم بر کیلوگرم) و روی (۹۲/۱ میلی­گرم بر کیلوگرم) رسید. باکتری تیوباسیلوس به تنهایی اثر معنی داری بر میزان آهن قابل جذب نداشته است. همچنین pH خاک به موازات افزایش مقدار گوگرد پس از ۶۰ روز کاهش (۲۷/۷) ولیEC  خاک بعد از گذشت ۱۵ روز افزایش یافت که علت آن اکسایش گوگرد در خاک و انحلال کربنات­ها می­باشد.

کلیدواژه ها:

آهن ، روی ، گوگرد ، مایه تلقیح ، باکتری تیوباسیلوس