بررسی مکانی و زمانی نفوذ شوری در رودخانه جزر و مدی با استفاده از مدل COHERENS: مورد مطالعاتی رودخانه بهمنشیر

بررسی تغییرات  زمانی و مکانی شوری رودخانه های جزرومدی در شرایطی که سد کنترل کننده در انتهای رودخانه نباشد، به منظور تامین آب موردنیاز کشاورزی حائز اهمیت است. در تحقیق حاضر از مدل COHERENS به عنوان ابزاری برای بررسی وضعیت هیدرولیکی جریان و نحوه انتشار و انتقال شوری در رودخانه بهمنشیر استفاده شد. COHERENS نوعی مدل عددی سه بعدی چندمنظوره است. در این نرم افزار، مدل هیدرودینامیکی با مدل های بیولوژیکی، تعلیق مجدد و آلاینده ترکیب شده است. واسنجی و صحت سنجی مدل عددی با مشاهدات تراز سطح  آب در دو دوره کم آبی و پر آبی در سال های ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ و اندازه گیرهای شوری در یک جزرومد بلند (spring) در سال ۱۳۸۲ انجام گرفت. سه سناریو در شرایط مختلف جریان رودخانه و باد برای مدل تنظیم شد. نتایج مدل افزایش نفوذ شوری به بالادست رودخانه در سناریو دبی کم و وزش باد در خلاف جهت مسیر رودخانه را نشان داد. از طرفی، نتایج طبقه بندی شوری در شرایط مختلف نیروهای محیطی تقریبا در نقاط مختلف رودخانه یکسان بود و در همه موارد، اختلاط کامل شوری وجود داشت. در ادامه با استفاده از سری زمانی جا به جایی جبهه های شوری، الگوی مکانی و زمانی نفوذ شوری بررسی شده و بهترین محدوده های مکانی و زمانی برای برداشت آب از رودخانه ارزیابی شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که اعمال شرایط بهینه مرکب از دبی آب شیرین رودخانه و برداشت متناوب آب، راه حلی مناسب برای دریافت آب باکیفیت برای کشاورزی خواهد بود.

کلیدواژه ها:

باد ، دبی ، جزرومد ، نفوذ شوری