مقایسه عوامل موجهه جرم و عوامل رافع مسئوولیت کیفری

در جریان رسیدگی کیفری، دفاعیات مختلفی از طرف متهم یا وکیل او امکان طرح دارند که استناد به عوامل موجهه جرم و عوامل رافع مسوولیت کیفری از جمله ی آنهاست. عوامل موجهه جرم به شرایطی عینی اطلاق میشود که به عمل مجرمانه صورتی موجهه می دهند یا آن را مباح میسازند و در مقابل، عوامل رافع مسوولیت کیفری به شرایط شخصی و ذهنی در مرتکب گفته میشود. که به رغم وقوع جرم، موجب رفع مسوولیت کیفری از فاعل آن میشوند. صرف نظر از اینکه هم عوامل موجهه و هم عوامل رافع مسوولیت کیفری، در صورت احراز، مانع مجازات متهم میشوند، اما از جهت قابلیت اعمال،اقدامات تامینی و تربیتی ، مسوولیت مدنی متهم، دفاع در برابر متهم، قابلیت مجازات شرکاء و معاونین جرم، بار اثبات و آیین دادرسی،تفاوتهایی با هم دارند. همچنین با توجه به ترتب آثار مختلف بر عوامل موجهه جرم و عوامل رافع مسوولیت کیفری، تشیخص مصادیق مشتبه آنها، مثل اضطرار و اشتباه،ضروری است. در این مقاله، ماهیت، مصادیق مشتبه و آثار عوامل موجهه جرم و عوامل رافع مسوولیت کیفری به اختصار مورد بحث واقع شده است.