برنامه ریزی کاربری زمین با ملاحظات تاب آوری در برابر سوانح طبیعی (زلزله)، نمونه مطالعاتی: شهر قزوین

با افزایش جمعیت شهرنشین و تمرکز امکانات و زیرساخت ها در شهرها در صورت وقوع زلزله، آسیب پذیری شهر گسترده بوده و جان و مال افراد زیادی مورد تهدید قرار خواهد گرفت. با توجه به اینکه برنامه ریزی کاربری زمین هسته ی اصلی برنامه ریزی شهری به شمار می رود گنجاندن مفاهیم کاهش خطر در این سطح از برنامه ریزی می تواند جهت افزایش تاب آوری شهر در برابر سوانح یکی از مناسب ترین راهکارها باشد. هدف این پژوهش علاوه بر شناسایی شاخص های تاب آوری و بررسی تاب آوری مناطق مختلف شهر قزوین، کاهش اثرات زیان بار ناشی از وقوع زمین لرزه و افزایش تاب آوری شهر با استفاده از راهبردها و سیاست های برنامه ریزی کاربری زمین است. بدین منظور با استفاده از روش اسنادی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و مقالات معتبر به استخراج شاخص های تاب آوری در رابطه با برنامه ریزی کاربری زمین اقدام شده است. سپس این شاخص ها با نظر خبرگان و از طریق روش فازی سلسله مراتبی (FAHP) مورد امتیازدهی قرار گرفتند. در ادامه با توجه به تحلیل شاخص ها و معیارهای امتیازدهی شده، در محیط نرم افزار GIS نقشه ی تاب آوری شهر قزوین (به وسیله ی همپوشانی نقشه های حاصل از معیارها و زیرمعیارها) تولید شد. نتیجه ی این مطالعه نشان داد که به طورکلی مناطق جنوبی و غربی شهر قزوین تاب آوری اقتصادی و کالبدی کمتر و مناطق شمالی تاب آوری اجتماعی پایین تری نسبت به سایر قسمت های شهر دارند و در انتهای این پژوهش با توجه به مشکلات شناسایی شده در هریک از معیارها راهبردها و سیاست های برنامه ریزی کاربری زمین جهت افزایش تاب آوری شهر ارائه شد.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی کاربری زمین ، تاب آوری شهری ، زلزله ، شهر قزوین ، FAHP