پیش بینی آینده بیابان زایی استان تهران متاثر از تغییرات اقلیمی و فعالیت های انسانی

بیابان زایی پدیده ای است که در مناطق خشک، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب اثرات تخریبی بیشتری نسبت به سایر مناطق دارد. هدف از انجام این پژوهش تهیه نقشه شدت بیابان زایی استان تهران، برای آینده نگری در مواجهه با تخریب سرزمین و بیابان زایی است. بدین منظور برای ارزیابی تخریب سرزمین و بیابان زایی از مدل IMDPA استفاده شد. بنابراین برای ارزیابی بیابان زایی سه معیار آب زیرزمینی، معیار اقلیم و معیار کاربری اراضی، با توجه به شرایط منطقه به عنوان معیارهای کلیدی بیابان زایی درنظر گرفته شد. نقشه شاخص کاربری اراضی با استاندارد IGBP و نقشه پهنه بندی سایر شاخص ها به روش IDW برای سال های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ تهیه شد. با استفاده از مدل CA – Markov در نرم افزار TerrSet نقشه کاربری اراضی و با استفاده از نرم افزار MATLAB و روش RBF در جعبه ابزار شبکه های عصبی مصنوعی نقشه سایر شاخص ها برای سال ۱۴۰۰ پیش بینی شدند. سپس با استفاده از مدل IMDPA، نقشه امتیاز شاخص ها و معیارها برای سال های ۱۳۹۰، ۱۳۹۵ و ۱۴۰۰ تهیه شد. درنهایت با میانگین گیری هندسی برای هر سه معیار، شدت بیابان زایی در هر دوره زمانی محاسبه شد. نتایج نشان داد که در سال ۱۳۹۰، ۵۹/۷۸ درصد از مساحت استان تهران در کلاس کم و ۴۰/۲۲ درصد در کلاس متوسط بیابان زایی قرار گرفته است. اما در سال ۱۳۹۵ مساحت کلاس متوسط بیابان زایی به ۴۴/۸ درصد افزایش یافته و پیش بینی می شود که این افزایش تا سال ۱۴۰۰ نیز ادامه یابد و ۵۶/۴۷ درصد از مساحت استان در کلاس متوسط بیابان زایی قرار خواهد گرفت. همچنین در این سال حدود یک درصد از مساحت استان در نواحی غربی به کلاس شدید بیابان زایی اختصاص پیدا خواهد کرد که در دو دوره قبل وجود نداشته است. به طور کلی شدت بیابان زایی در نواحی غربی و جنوبی استان تهران بیشتر از نواحی شرقی و شمالی است که به فعالیت های انسانی مربوط می شود.

کلیدواژه ها:

IMDPA model ، CA–Markov model ، RBF neural network ، IGBP standard ، Land use ، دل IMDPA ، مدل CA – Markov ، شبکه عصبیRBF ، استاندارد IGBP ، کاربری اراضی.