ارزیابی کلنیزاسیون ریشه و ترکیبات بیوشیمیایی زعفران تحت رژیم آبیاری، تلقیح قارچ میکوریز آربوسکولار و کود دهی آلی

به­منظور ارزیابی پتانسیل گونه­های بومی قارچ میکوریز آربوسکولار زعفران در شرایط تنش قطع آبیاری بر صفات فیزیولوژیک آن، آزمایشی به­صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در طی سال­های ۹۸-۱۳۹۶ در موسسه تحقیقات خاک و آب واقع در شهرستان کرج اجرا شد. تیمارها شامل: رژیم آبیاری به­عنوان عامل اصلی در سه سطح (آبیاری مطلوب، قطع آبیاری در ابتدای فصل رشد (محدودیت ملایم آبی) و قطع آبیاری در ابتدا و اواسط فصل رشد (محدودیت شدید آبی))، و عامل فرعی کود آلی در سه سطح (عدم مصرف کود آلی، ورمی کمپوست (۲۰ تن در هکتار) و بیوچار (۱۰ تن در هکتار)) و قارچ میکوریز آربوسکولار در سه سطح (عدم مصرف، جدایه a و جدایه b) بودند. بر اساس یافته­های مولکولی هر دو جدایه جداسازی شده از ریزوسفر زعفران متعلق به گونه Rhizophagus irregularis بود. نتایج این مطالعه نشان داد برهمکنش رژیم آبیاری، کود آلی و قارچ R. irregularis اثر معنی­داری بر تمام پارامترهای اندازه­گیری شده داشت. بالاترین درصد کلنیزاسیون ریشه برای تیمار آبیاری مطلوب به­همراه بیوچار با جدایه b (۷/۹۸ درصد) بود. بیشترین محتوای کلروفیل a، b و کاروتنوئید (به­ترتیب با میانگین ۷۴/۵، ۳۶/۴ و ۵۲/۱ میکروگرم در میلی­لیتر) در تیمار آبیاری مطلوب به همراه ورمی­کمپوست با جدایه b مشاهده شد. همچنین تیمار محدودیت شدید آبی به­همراه بیوچار با جدایه b به­ترتیب موجب افزایش ۲۵۳، ۸۲، ۹۵ و ۱۶۵ درصد فعالیت آنزیم کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دسموتاز و پرولین در مقایسه با تیمار آبیاری مطلوب و عدم مصرف کود آلی و قارچ میکوریز شد که کمترین مقدار این صفات را به خود اختصاص داده بود. با توجه به نتایج به­دست آمده از این مطالعه چنین استدلال می­شود که استفاده از کود­های بیوچار و ورمی­کمپوست همراه با جدایه b می­تواند اثرات مخرب تنش رطوبت خاک را کاهش دهد.

کلیدواژه ها:

آبیاری ، آنزیم های آنتی اکسیدان ، بیوچار ، پرولین ، شناسایی قارچ میکوریز آربوسکولار ، کلنیزاسیون ریشه