بررسی تاثیر سه باکتری Bacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان شورپسند بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد نشاسته گندم رقم قدس تحت تنش شوری

سابقه و هدف: تقاضا برای گندم به عنوان مهترین غله مورد استفاده بشر رو به افزایش است. به دلیل تغییرات اقلیمی و مدیریت نادرست آب و خاک، تنش شوری موجب کاهش عملکرد گندم می گردد. استفاده از باکتری های محرک رشد، راهکاری سازگار با طبیعت برای کاهش اثرات تنش شوری بر عملکرد گندم است. این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر باکتری های محرک رشد گیاه جداسازی شده از ریزوسفر چند گیاه شورپسند خودروی استان یزد بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد نشاسته گندم رقم قدس طراحی و اجرا گردید. مواد و روش ها: صفات محرک رشد و مقاومت به شوری باکتری های جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان آتریپلکس، اشنان، گز و سنبله نمکی بررسی گردید. در ادامه، بذر گندم با باکتری های برتر از لحاظ صفات محرک رشد گیاه و مقاوم به شوری شاملBacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans تلقیح شده و پس از کشت گلدانی در گلخانه با آب با شوری های ۴، ۸ و ۱۶ دسی زیمنس بر متر آبیاری گردید. در پایان دوره رشد، شاخص های زیست توده کل، عملکرد و اجزای عملکرد و درصد آمیلوز و آمیلوپکتین بذر اندازه گیری شد.یافته ها: هر سه باکتری مورد بررسی قادر به تولید ایندول استیک اسید بودند. بیشترین مقدار تولید ایندول استیک اسید در باکتری B. safensis معادل ۷۲/۲۹ میکروگرم بر میلی لیتر اندازه گیری شد. هرسه باکتری قادر به تولید سیانید هیدروژن بودند و بیشترین مقدار تولید سیانید هیدروژن در باکتری Z. halotolerans با درجه ۵ (بسیار بالا) مشاهده شد. هر سه باکتری قادر به تولید سیدروفور بودند. تولید ACC دآمیناز در هر سه باکتری مشاهده شد و بیشترین مقدار آن در باکتری B. pumilus به مقدار ۸ میکروگرم بر میلی لیتر اندازه گیری شد. توانایی انحلال فسفات . halotolerans Z بیشتر از دو برابر باکتری B. safensis بود. شوری باعث کاهش شاخص های مورد اندازه گیری در گندم شد. در تیمارهای تلقیح شده با باکتری در سطوح تنش شوری (۴، ۸ و ۱۶ دسی زیمنس بر متر) متوسط زیست توده کل، آمیلوز و آمیلوپکتین به ترتیب تا ۵/۵۲، ۳/۲۱ و ۳/۱۰ درصد نسبت به متوسط این شاخص ها در تیمارهای شاهد (بدون باکتری) در همین سطوح شوری افزایش یافت. همچنین باکتری ها در این سطوح تنش شوری، وزن سنبله، وزن بذر و تعداد بذر را به ترتیب تا حداکثر ۲۲، ۶/۷۴ و ۶/۶۶ درصد نسبت به شاهد (بدون باکتری) همین سطوح افزایش دادند. نتیجه گیری: باکتری های محرک رشد مورد بررسی باعث افزایش اجزای عملکرد گندم قدس تحت تنش شوری شده لذا برای کاهش اثرات شوری بر گندم در شرایط آبیاری با آب شور می توان از باکتری های مورد بررسی در این آزمایش استفاده کرد. Z. halotolerans در اغلب شاخص های مورد بررسی، کارآمدتر از دو باکتری دیگر بود. از آنجا که این آزمایش در شرایط گلخانه انجام شد، پیشنهاد می شود برای تکمیل یافته ها این آزمایش در شرایط مزرعه هم انجام گیرد.

کلیدواژه ها:

آتریپلکس ، باکتری ، غلات ، صفات محرک رشد گیاه