بررسی تطبیقی بحر المحبه فی اسرار الموده و انیسالمریدین و شمس المجالس
محل انتشار: کاوش نامه ادبیات تطبیقی، دوره: 11، شماره: 4
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 216
فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JCCL-11-4_003
تاریخ نمایه سازی: 24 اسفند 1400
چکیده مقاله:
بحر المحبه فی اسرار الموده و انیس المریدین و شمس المجالس، دو تفسیر صوفیانه از مولفانی ناشناس هستند که در آن ها سوره یوسف (ع)، یکی به زبان فارسی و دیگری عربی، در ساختار و محتوایی مشابه شرح شده است؛ تا جایی که برخی فهرست نویسان، انیس المریدین را ترجمه فارسی بحر المحبه دانسته اند. نوشتار پیش رو در بررسی تطبیقی این دو اثر و کوشش برای تایید یا رد این دیدگاه شکل گرفته است. بهنظر می رسد وجوه اشتراک متعدد این دو اثر که در برخی وجوه، بسامد آن بالا و فراگیر است، موجب شکلگیری این تلقی شده است؛ همچون ساختار مشترک، رجحان قصه گویی، روش تفسیری همانند، رویکرد عرفانی ساده، روایات تفسیری مشترک، حکایتها، نکتهها و اشارتهای عرفانی همسان یا مشابه و نیز ترتیب و توالی مطالب؛ اما احصاء برخی ناهمگونیها هرچند در حجم و اهمیتی کمتر، مانند تفاوت در برخی ماجراهای داستانی، نام و جایگاه شخصیتهای فرعی، ایجاز و اطناب رخدادها، عبارتها و شرح های تفسیری، شواهد شعری، حکایتها، نکتهها و اشارتهای عرفانی، بیانگر آن است که انیس المریدین نمیتواند ترجمه ای از بحر المحبه، دستکم به معنای امروزی آن باشد. به ویژه آنکه، ساختار و محتوای هر دو، از لحاظ شباهتهای قابل توجه در محتوا و ساختار، به دیگر تواریخ و تفاسیر عرفانی سدههای متقدم در شرح این سوره نیز، مانند انیس المریدین و روضه المحبین و قصه یوسف بسیار شبیه است. به نظر میرسد یکی از زمینههای شباهت میان انیس المریدین و بحر المحبه، بهرهمندی از مصادر و مآخذی مشترک است. وجه دیگر، به شناخت یکی از آن ها به منزله مصدر و منبعی اصلی برای دیگری مربوط میشود که در این صورت، شاید بتوان حتی جهت این رابطه بینازبانی را از انیس المریدین به سوی بحر المحبه دانست.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
محبوبه شمشیرگرها
استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه ایران شناسی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران،
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :