ارزیابی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و آنتی اکسیدانی پوست برخی ارقام تجاری مرکبات

چکیده در این مطالعه، فعالیت آنتی اکسیدانی و کیفیت فیزیکوشیمیایی پوست شش رقم تجاری مرکبات شمال ایران تعیین شد. صفات مورد مطالعه شامل اندازه میوه، ضخامت پوست، درصد تفاله، شاخص های رنگ پوست، فنل، فلاونوئید و آنتوسیانین کل، کارتنوئید و کلروفیل کل، میزان اسید آسکوربیک، فعالیت آنتی اکسیدانی از طریق میزان خنثی سازی رادیکال های DPPH● و +●ABTS بود. نتایج نشان داد که رابطه مستقیمی بین اندازه میوه، ضخامت پوست و درصد تفاله وجود دارد. رقم «تامسون» بزرگترین رقم در بین سایر ارقام بود. همه ارقام حد نصاب کیفیت رنگ پوست را در زمان برداشت (آذر) داشتند. میزان فنل کل در پوست ارقام «سیاورز» (۴۹/۰میلی گرم در گرم) و «پیج» (۴۳/۰ میلی گرم در گرم) مشاهده شد. رقم «مورو» بیشترین میزان فلاونوئید و آنتوسیانین کل را به ترتیب به مقدار ۶۸/۷ میلی گرم در گرم و ۲۹/۱۳ میلی گرم در لیتر داشت. تجمع کاروتنوئید و کلروفیل کل به ترتیب با مقادیر ۸۴/۰ و ۵/۳ میلی گرم در گرم در رقم «تاراکو» نسبت به ارقام دیگر غالب بود. در واقع غلظت کاروتنوئید در دامنه ی ۸۴/۰ -۱۲/۰ و کلروفیل در دامنه ۵/۳-۸۷/۰ میلی گرم در گرم متغیر بود. مقدار اسید آسکوربیک در دامنه ی ۱۷/۱۸ (سیاورز) تا ۵۶/۲۳ میلی گرم در ۱۰۰ گرم (تامسون) قرار داشت. نتایج آزمون فعالیت آنتی اکسیدانی نشان داد که پوست رقم «سانگینلو» کمترین مقدار IC۵۰ (۲/۰ میلی گرم) را داشت. از نظر کارآیی آنتی رادیکالی فقط رقم «سانگینلو» با سایر ارقام تفاوت معنی داری نشان داد. طبق آزمون ABTS حداقل درصد ظرفیت آنتی اکسیدانی ۵۸/۶۸ درصد در پوست نارنگی «پیج» بود. در نهایت اینکه پوست ارقام مرکبات فعالیت آنتی اکسیدانی نسبتا بالایی داشته و می توانند به عنوان منابع غنی از آنتی اکسیدان های طبیعی مطرح باشند. واژه های کلیدی: مرکبات، پوست، رنگ، فعالیت آنتی اکسیدانی، کارتنوئید، فلاونوئید، اسید آسکوربیک