تعیین ترکیب شیمیایی و ارزش غذایی گیاه افدرا (Ephedra intermedia) با روش کیسه های نایلونی و تولید گاز

ارزش تغذیه ای گیاه افدرا (Ephedra intermedia) به صورت تعیین ترکیبات شیمیایی، تجزیه پذیری شکمبه ای و تولید گاز به صورت آزمایشگاهی با استفاده از سه راس گوسفند بالغ بلوچی دارای فیستولای دائمی شکمبه ای تعیین شد. نمونه ی آزمایشی در اواخر فصل بهار در مراتع طبیعی شمال خراسان رضوی جمع آوری گردید. تولید گاز و خصوصیات تجزیه پذیری ماده خشک در ساعات متوالی صفر، ۲، ۴، ۶، ۸، ۱۲، ۲۴، ۳۶، ۴۸، ۷۲ و ۹۶ اندازه گیری شد. بررسی ترکیبات شیمیایی نشان داد که این گیاه به ترتیب محتوی ۹/۹۱، ۲/۹، ۷/۶۰، ۸/۳۰، ۱/۸، ۳/۳ و ۶/۱۸ درصد ماده ی آلی، پروتئین خام، فیبر نامحلول در شوینده ی خنثی، فیبر نامحلول در شوینده ی اسیدی، خاکستر، چربی خام و کربوهیدرات های غیر فیبری بود. فراسنجه های تجزیه پذیری ماده ی خشک شامل بخش سریع تجزیه (a)، بخش کند تجزیه (b) و ثابت نرخ تجزیه (c) به ترتیب برابر با ۱۶/۲۰ درصد، ۰۶/۴۲ درصد و ۰۷/۰ درصد در ساعت بود. همچنین، فراسنجه های تولید و نرخ تولید گاز، ماده ی آلی قابل هضم و انرژی قابل متابولیسم نمونه ی آزمایشی به ترتیب برابر با ۲۲/۶۵ میلی لیتر به ازای گرم ماده خشک، ۰۴۳/۰ میلی لیتر در ساعت، ۴۲/۲۷ گرم در ۱۰۰ گرم ماده خشک و ۱۸/۴ مگاژول در کیلوگرم ماده خشک تعیین شد. مقدار کل ترکیبات فنولی و تانن گیاه برابر ۹۳/۲ و ۹۷/۰ درصد بود. نتایج این آزمایش به طور کلی نشان می دهد گیاه افدرا به کندی در شکمبه تخمیر می شود که می تواند ناشی از وجود تانن و مواد فنولی در این گیاه باشد. چنین خصوصیاتی در گیاهان مراتع طبیعی می تواند به حفظ و احیا مراتع در معرض تخریب کمک کند.