زنانه و دیجیتالی شدن سفر ایرانیان در دوران عسرت؛ مردم نگاری دیجیتال سفر در همه گیری ویروس کرونا

صنعت جهانگردی پس از جنگ ایران و عراق رشد مدام و کندی داشته است. مراکز اقامتی و تفریحی با کمک شهرداری ها، وزارتمیراث فرهنگی و گردشگری و سازمان حفاظت از محیط زیست افزایش یافت. آموزش راهنمای تور برای زنان تسهیل شد. تورهایطبیعت گردی و شهرگردی در ایران با استقبال زیادی مواجه شد. این امر فرصت زنان برای اشتغال در این شغل را افزایش داد. صنعتگردشگری ایران از کاهش سرسام آور ارزش پول ملی آسیب دیده بود. ویروس کرونا در فوریه ۲۰۲۰ وارد ایران شد و این صنعت رابه ورشکستگی کامل کشاند. پس از همه گیری، هتل ها و تمامی مراکز اقامتی و سیاحتی جزو اولین مکان های در شمول قرنطینه قرارگرفت و بسته شد. بسیاری از راهنمایان تور تا صاحبان مراکز اقامتی و سیاحتی حتی در شهرهای مذهبی، با پیوستن به فضای مجازیدر تلاش بودند که سهمی از بازار جدید تورهای مجازی کسب کنند. جایگاه سفر نیز در حافظه عامیانه ایرانیان در روزهای همه گیریبیماری تغییر یافته است. اقبال مردم به تورهای مجازی شهرگردی افزایش یافت. در این مقاله، تصویری جامع از سفر و دست اندرکارانسفر مجازی در شبکه های اجتماعی- یکی از صورت های حافظه عامیانه- ارائه شده است. همچنین، با روش مردم نگاری شبکه وروش تحلیل داده تحلیل مضمونی پژوهش شده است. دویست فیلم، عکس و متن بازنشرشده ترندهای اینستاگرامی بررسی شد.سفرهای موسمی چون سفرهای نوروزی و سفرهای مذهبی چون زیارت ها، اربعین و محرم دستخوش امواج دیجیتالی شده است. درمصاحبه با چند تن از فعالان حوزه گردشگری، چالش های این صنعت در این دوره مطرح شد. فعالان این حوزه به نابرابری بازارنوظهور سفرهای مجازی اشاره کردند. محدودیت های تردد برون شهری و اجرای دستورالعمل های فاصله گذاری اجتماعی امکانبرگزاری تورهای دسته جمعی را سلب کرده است. تعداد زنان راهنمای تور در سال های پس از انقلاب افزایش یافته است. با توجه بهاین مسائل تمایل به برگزاری تور مجازی افزایش یافت. اما، با توجه به ناآشنابودن بسیاری از راهنمایان تور با مهارت های بازاریابیمجازی، بسیاری از آنان خسارات مالی فراوانی متحمل شدند. در نتیجه، راهنمایان توری که همچون چهره ها (سلبریتی) در فضایمجازی عمل کردند، کمترین خسارت را متحمل شدند.

کلیدواژه ها:

حافظه عامیانه ، دگردیسی دیجیتال ، زنانه شدن ، سفر مجازی ، ویروس کرونا