ارزیابی زیستی رود خانه اوجارود (گرمی چای ) با بررسی ساختار جمعیتی و فیزیولوژیک ماکروبنتوزها دراستان اردبیل

هدف: این مطالعه به منظور ارزیابی زیستی رودخانه اوجارود (گرمی چای) با بررسی ساختار جمعیتی و فیزیولوژیک ماکروبنتوز ها در استان اردبیل انجام شد.روش شناسی پژوهش : برای این منظور، مطالعه اولیه و تحقیقات میدانی در مورد جغرافیای رودخانه اجارود یا گرمی چای انجام گرفت . ۴ ایستگاه برای نمونه برداری تعیین گردید به طوری که با درنظر گرفتن عوامل تاثیرگذار بر بوم-سازگان آبی رودخانه اختلاف فاصله بین ایستگاه بالادست رودخانه با پایین دست رودخانه حدودا ۱۸ کیلومتر شد. کار نمونه برداری با وسیله به نام سوربر شروع شد. نمونه برداری در سطح کیفی و کمی انجام گرفت . همچنین برای ارزیابی شاخص فیزیکی و شیمیایی نمونه برداری آب و رسوب به صورت جداگانه انجام شد. نمونه های بنتوز با فرمالدهید ۴ درصد ضدعفونی و تثبیت شدند و نمونه های رسوب و آب اسیدزنی شد و نمونه ها برای آمادهسازی و آنالیز به آزمایشگاه دانشگاه منتقل شد. برای مشخص شدن فراوانی و تعیین ترکیب ساختار جمعیتی ، نمونه ها شمارش شدند و نمونه های درشت و نمونه غالب برای تعیین بیومس خشک جداسازی گردید. برای تعیین کیفی آب و تنوع بنتوز رودخانه از شاخص های چون EPT، EPT/CHIR، شانون، سیمپیون، هلسینهوف و BMWP استفاده شد. همزمان شاخص فیزیکی و شیمیایی آنالیز شدند. برای پی بردن به عناصر سنگین در نمونه آب، رسوب و دو خانوده SimuliidaeوGomphidae توسط دستگاه جذب اتمی Varian مدل AA۲۲۰FS آنالیز شد.یافته ها: شناسایی در حد خانواده صورت گرفت به طوری که ۵ شاخه ، ۵ رده، ۸ راسته و ۱۸ خانواده شناسایی شدند.در نتیجه مقایسه نتایج آنالیزها، کیفیت آب ایستگاه ۱ در حد خوب و کیفیت آب ایستگاه ۳ در حد بد ارزیابی شد.همچنین بیشترین تنوع نمونهها به ایستگاه ۱، و بیشترین فراوانی نمونه ها به ایستگاه ۴ تعلق گرفت. خانوادههای حساس به آلودگی در ایستگاه ۱ شناسایی شد و خانوادههای مقاوم کایرونومیده، کئنیدا و سیمولیدا با فراوانی زیاد درایستگاه ۳ مشاهده شد. در تمام ایستگاهها خانواده کایرونومیده، خانواده کئنیدا و سیمولیدا مشاهده گردید. در نتیجه آنالیز جذب اتمی، مقادیر فلزات سنگین سرب و کادمیم از بالادست رودخانه به پایین دست رودخانه بیشتر ارزیابی شد و با مقایسه استاندارد آبهای سطحی و استاندارد آبزیان مقدار سرب در ایستگاه ۳،۲ و ۴ بیشتر از استانداردها، ارزیابی گردید.نتیجه گیری کلی: نتایج همه شاخصها و نتایج ویژگی فیزیکی و شیمیایی نشان داد که بین دسترسی انسان به بوم سازگان آبی و افزیش آلودگی رابطه ی مستقیمی دارد. این در مورد رودخانه هایی که از میانه شهر عبور میکنند، بیشتر صادق است. تنوع نمونه ها در ایستگاههای آلوده کمتر، و تغییرات در ساختار جمعیتی و فیزیولوژی چشمگیر بود.

کلیدواژه ها:

رودخانه اوجارود ، درشت بی مهرگان کفزی ، اکولوژی حشرات آبزی ، شاخصهای زیستی و فلزات سنگین