بررسی و اولویت بندی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی استان خوزستان در برابر مخاطرات طبیعی

مخاطرات محیطی همواره تهدیدی برای سکونتگاه­های انسانی است. این تاثیرات در فضاهای روستایی و در مناطق مختلف کشور با توجه به نوع مخاطرات متفاوت است. سکونتگاه­های روستایی با توجه به خصوصیات گوناگون نظیر موقعیت جغرافیایی روستاها، ساختار کالبدی - فضایی، نوع مخاطره­پذیری، بیشترین بحران­ها را در زمان بروز مخاطرات تجربه خواهند نمود. شناسایی آسیب­پذیری سکونتگاه­های روستایی با در نظر گرفتن متغیر­ها و عوامل موثر از روش­های پیشگیری، کاهش خسارات و مدیریت مخاطرات به شمار می­رود. هدف پژوهش حاضر، اولویت­بندی روستاهای استان خوزستان از منظر آسیب­پذیری محیطی بر اساس متغیرهایی نظیر فاصله از حریم گسل­های فعال زمین­شناسی، مشخصات خاک، مشخصات سازندهای زمین­شناسی، فاصله از دشت­های سیلابی، فاصله از مناطق حفاظت شده، فاصله از وقوع نقطه­ای زمین­لغزش و میزان شیب زمین با استفاده از منطق فازی در راستای توسعه پایدار، پیشگیری بحران و کاهش خسارات است. روش پژوهش بر مبنای ماهیت توصیفی -تحلیلی و بر اساس هدف کاربردی و قابل استفاده در منطقه مورد مطالعه است. تجزیه و تحلیل داده­ها بر اساس منطق فازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) طراحی و پیاده­سازی شد. نتایج پژوهش نشان داد که استان خوزستان به پژوهش­های بسیاری در زمینه اولویت­بندی آسیب­پذیری نیازمند است؛ از بررسی ۱۹۸۹ نقطه روستایی بر اساس سناریو های مختلف از جمله سناریوی نسبتا بد­بینانه ۷۴۶ نقطه روستایی، سناریوی نسبتا خوش­بینانه ۳ نقطه روستایی، سناریوی متعادل یا تابع ترکیب خطی وزن­دار حدود ۹۸ نقطه روستایی دارای مقدار استانداردشده آسیب­پذیری محیطی بیش از ۵/۰ هستند. همچنین بر اساس سناریوی بدبینانه، تمامی سکونتگاه­های روستایی منطقه دارای مقدار استانداردشده آسیب­پذیری محیطی بیش از ۷۵/۰ و بر اساس سناریوی خوش­بینانه، تمامی سکونتگاه­های روستایی دارای مقدار استانداردشده آسیب­پذیری محیطی صفر هستند.

کلیدواژه ها:

اولویت بندی ، آسیب پذیری محیطی ، سکونتگاه های روستایی ، منطق فازی ، استان خوزستان