بررسی اثر تنظیم کننده های رشد بر کالوس زائی گیاه داروئی Momordica charantia L.

گیاه داروئی خربزه تلخ (Momordica charantia L.) متعلق یه تیره کدو، گیاهی گرمسیری، چند ساله و سرشار از آهن، فسفر و ویتامین A و C است. با توجه به اهمیت اقتصادی و نیز محدود بودن این گونه گیاهی در ایران، روش کشت بافت علاوه بر زمینه پایه ریزی تحقیقات مولکولی، راه مناسبی برای تولید و تکثیر تجاری آن می باشد. در این تحقیق بذرهای گیاه از منطقه زابل در سال ۱۳۹۲ جمع آوری و آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه فاکتور شامل ریزنمونه (برگ، میانگره، گره با میانگره)، در سطوح مختلف توفوردی (۲,۴-D) با غلظت های صفر، ۲۵/۰ و ۵/۰ میلی گرم در لیتر و بنزیل آدنین (BA) با غلظت های ۲۵/۰، ۵/۰ و ۱ میلی گرم در لیتر) با سه تکرار اجرا شد. پس از گذشت سه ماه به ترتیب : طول، عرض، ارتفاع، درصد کالوس زایی، رنگ کالوس، وزن تر و خشک آن اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که در تمامی صفات اندازه گیری شده غلظت های مختلف هورمون های BA, ۲, ۴-D و نوع ریزنمونه و اثر متقابل آنها اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد داشتند. به طوری که بیشترین عرض، طول، وزن تر و خشک کالوس در ترکیب تیماری (mg/l ۱) BA به همراه (mg/l ۲۵/۰) ۲,۴-D مشاهده گردید و برهمکنش هورمون (۵/۰ mg/l) BA و (۲۵/۰ mg/l) ۲,۴-D بر روی ریزنمونه برگ نسبت به سایر فاکتورها اثر بهتری بر ارتفاع کالوس داشته اند. همچنین تمامی غلظت های ۲,۴-D و BA در ریزنمونه های برگ، صد در صد کالوس زائی را به همراه داشته و بیشترین کالوس های تولید شده به رنگ سبز زرد بوده اند.

کلیدواژه ها:

خربزه تلخ ، تنظیم کننده رشد ، کشت بافت ، کالوس زائی