بررسی میزان رسوب در کانال های بتونی توسط نرم افزار شارک (SHARC) مطالعه موردی کانال غرب دز

رسوبگذاری یکی از پدیده های مهم در مهندسی آب بوده که همواره اهمیت آن در طراحی و ساخت سازه های آبی مد نظر کارشناسان و دست اندرکاران این رشته مهندسی بوده است. هنگامی که وضعیت جریان به گونه ای باشد که معیار آستانه حرکت تامین شود، دانه های رسوب در طول بستر رسوبی، شروع به حرکت می کنند. انتقال ذرات رسوبی به دو شکل بار بستر و معلق صورت می گیرد. پدیده ترسیب مواد رسوبی در رودخانه ها و کانال ها و تأثیر منفی آن بر عملکرد آبگیرهای جانبی در زمره چالش های جدی بوده که بهره برداری و نگهداری پایدار سازه ها را با مشکلات متعدد مواجه خواهد نمود. این امر بویزه در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران به سبب بالا بودن نرخ فرسایش ناشی از عدم مدیریت آبخیزداری ( فقدان پوشش سبز گیاهی در حوزه های آبریز بالادست ) مقادیر قابل ملاحظه ای رسوبات حمل شده که مطالعه جامعی را در ارتباط با این پدیده ضروری می نماید. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان رسوب در کانال های بتونی با استفاده از نرم افزار شارک (SHARC) در کانال غرب سد انحرافی دز. و شناخت عوامل موثر و نیز ارائه راهکارهای مناسب برای بهبود بهره وری از منابع آب تجدی دشونده در اراضی پایین دست می باشد. برای همین منظور داده های مورد نیاز را از سازمان آب و برق خوزستان و ایستگاه هیدرومتری دزفول در بازه ای از رودخانه به طول تقریبی 6 کیلومتر از نظر هیدرولیک رسوب با استفاده از مدل نرم افزاری شارک (SHARC) بررسی تا غلظت مواد معلق بستر پیش بینی گردد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که این نرم افزار غلظت ماسه را 193ppm و سیلت را 827ppm اندازه گیری می کند. با توجه به اطلاعات تهیه شده، مقدار متوسط سالانه بار بستر 165ppm و متوسط سالانه بار معلق 837ppm داده شده است. این نتایج بیانگر آن است که اختلاف ذرات ماسه حدود 16% و سیلت 1/2 درصد می باشد. علاوه بر این ها خروجی های نرم افزار نشان داد که غلظت ماسه های پایین دست نسبت به وضعیت موجود کانال با شیب نسبتاً زیادتری رو به کاهش است و راندمان تله اندازی طبق خروجی های نرم افزار با شیب نسبتاً زیادتری نسبت به وضعیت کانال رو به افزایش می باشد. به نظر می رسد که با توجه به وجود سد انحرافی در ابتدای کانال، مقداری از رسوبات قبل از ورود به کانال ته نشین شده است و باعث کاهش روند ظرفیت انتقال ماسه و افزایش راندمان تله اندازی نسبت به مقادیر پیش بینی شده توسط نرم افزار گردیده است.

کلیدواژه ها:

رسوب گذاری ، کانال غرب دز