ساز و کار خداوند در معرفت بخشی

  در سری مقاله های آقای بیابانی اسکویی، معرفت فعل خدا و موهبت الهی شمرده شده و به استناد آیات و روایات اکتسابی بودن معرفت رد شده و برخی سخنان بزرگان از دانشمندان و فلاسفه نقد و در مواردی نفی شده است، در این مقاله بر مبنای مفروض آگاهی کامل نویسنده مقالات معرفت خدا به منابع کلامی و فلسفی و آرای مختلف دانشمندان خدشه وارد شده و تعر ض به ساحت دانشمندانی چون سید مرتضی، شیخ انصاری، شیخ مفید، ملامحسن فیض و دیگران را امری غیرعقلی و غیرعالمانه دانسته است، توجه نکردن به حدیث لاجبر و لاتفویض بل امر بین الامرین مکتب تفکیک را به تنگناهای تناقض آمیز گرفتار ساخته است. پیش از پرداختن به بحث معرفت و هدایت می بایست مبانی نظریه در موضوع توحید افعالی و جبر و اختیار را مستحکم و مستدل ارایه می کرد؛ اگر معرفت صنع الهی است و به حسب ظاهر برخی متون در انحصار خداوند است چرا پذیرش آن فعل بنده و وظیفه او معرفی شده است، نقش انبیا در ایجاد این معرفت و دریافت معرفت توسط عقل چگونه خواهد بود؟ در مواردی که خداوند برای برخی از معرفت ها ابزار و اسبابی قرار داده اگر واسطه ها، واسطه هستند پس مستقیم بودن صنع خدا چگونه است؟ و اگر بی تاثیرند پس چه نیازی به واسطه؟ نفی کنندگان اصل علیت برای تامین قدرت مطلقه الهی، به نفی تاثیر علل واسطه پرداخته اند غافل از اینکه سببی ت اسباب را خود خداوند جعل فرموده و خود را مسب ب موسوم کرده است. معرفت به نحو خاص یعنی چه؟ و تفاوت فعل خدا در دو موضع بر چه اساس است؟ شکر بر معرفت آیا از وسایط فیض است یا نه؟ منافی با صنع مستقیم خداوند هست یا نیست؟ وجود لزوم بر فعل خداوند در معرفت ثانوی چگونه قابل توجیه است؟ در برداشت از متون دین ضروری است جانب احتیاط به شدت رعایت شود و با نظری همه جانبه و پای بندی به اصول مستحکم عقلانی به برداشت پرداخته شود چرا که فرموده اند حدیث ما صعب و مستصعب است و تحمل آن بر فرشتگان مقرب و پیامبران مرسل شاید راست آید.

کلیدواژه ها:

جبر و اختیار ، بیابانی اسکویی - نقد و بررسی ، معرفت - نقد و بررسی ، مقاله های معرفت - نقد و بررسی ، مکتب تفکیک - نقد و بررسی ، علیت - نقد و بررسی ، الزام در فعل خدا ، معرفت ثانوی